HSE و بهداشت حرفه ای

كریمه كنگو یك تب خونریزی دهنده ویروسی است كه اولین باربصورت حاد در طی سالهای 1944- 1945 باعث ابتلای بیش از 200نفر درمنطقه كریمه واقع در اوکراین ( اتحاد جماهیرشوروی سابق) شده است.

عامل بیماری بعدها در سال 1956 بهمراه علائم مشابه در كنگو ( زئیرZair ) واقع در قاره آفریقا شناسائی شد. بهمین خاطر نام این بیماری تركیبی از هر دو محل كریمه و كنگو انتخاب گردید.

انتقال:

عفونت پس از گزش توسط کنه آلوده ایجاد می شود. در انسان علاوه بر گزش  له کردن آن روی پوست عامل ایجاد بیماری می باشد.

یکبار آلودگی کنه موجب می شود در تمام

مراحل تکامل آلوده بماند و بتواند آلودگی را به مهره داران بزرگ مثل دامها منتقل نماید.

ویروس می تواند تا دو سال در جمعیت کنه ها باقی بماند بدون آنکه از میزبان آلوده ای خونخواری کند. در مناطق وسیعی از کشور ما در محیطهای دامی عموماً این کنه مشاهده می شود.

غیر از كنه‏، اغلب حشرات نیز با تغذیه ازخون دام‏های مبتلا، می‏توانند بیماری را به سایر حیوانات و یا انسان انتقال دهند.

در سال 1996 در آفریقای جنوبی 15 نفر در اثر تماس با شترمرغ درمزرعه پرورش شترمرغ مبتلا شدند شترمرغ مانند دیگر پرندگان بعنوان مخزن بیماری بحساب می‏آید و از مقاومت نسبی طبیعی نسبت به CCHF برخوردار می‏باشد.

بیماری در حیوانات:

بیماری در حیوانات اهلی علائم چندان واضحی ندارد و با یک بیماری تب دار چند روزه تمام می شود. در فرم شدید ممکن است موجب سقط در گاو شود. ویروس در حیوانات نشخوار کننده اهلی مثل گاو، گوسفند، و بز به مدت یک هفته پس از آلودگی و عفونت باقی می ماند.

ویروس CCHF ممکن است طیف وسیعی از حیوانات اهلی و وحشی را آلوده نماید. آنتی بادی ویروس از سرم گاو، گوسفند، بز، سگ، گورخر، بوفالو، کرگدن، زرافه، خرگوش، جوجه تیغی، و حتی شتر مرغ آمده است.

در ایران برای اولین بار در یك مطالعه روی كنه‏های جدا شده از دامها در سال 1978  ( كنه های Ixodidea وargasidae) در خراسان مشخص شد كه این كنه‏ ها آلوده به ویروس عامل CCHF می‏باشند. منشاء آن در آن زمان ورود دام ها ی آلوده از مناطق مرزی شرق کشور اعلام شد.

بیماری در انسان:

در سال 1998 دو گزارش از بیماری وجود دارد یكی در پاكستان كه 4 نفر مبتلا شده كه دو نفر از مبتلایان در اثر این بیماری تلف شدند ودر افغانستان نیز 19 نفر مبتلا شده و 12 نفر از مبتلایان مردند.

در طی چند سال اخیر بیش از صد مورد  انسانی مظنون به بیماری و 45 مورد تایید و 15 مورد فوت در استانهای خوزستان، بوشهر، چهار محال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، یزد، كرمان، تهران، اصفهان و فارس گزارش شده اند. خوشبختانه این بیماری در انسان كمتر یا بندرت اتفاق میافتد اگرچه میزان شیوع  درحیوانات بیشتر میباشد.

اگر در دوره ویرمی دام ذبح شود یا در جریان مواردی مانند وضع حمل دام تماس با خون، ترشحات یا بافت آلوده پیدا شود، می تواند موجب انتقال ویروس به انسان شود.

در سال 1994 در امارات عربی مشخص شد كه كارگران كشتارگاه دراثر تماس با لاشه دامهای بومی و دامهای خریداری شده، (12 راس دام از 268 دام خریداری شده از ایران  بوده است) به بیماری مبتلا گشته‏اند. در آزمایش سرولوژیكی بوسیله ELISA

این دامها دارای آنتی‏بادی بر

علیه ویروس CCHF بوده اند.

در کشور ما شایعترین راه انتقال ذبح دام های آلوده و تماس با لاشه دام، خون و احشاء پس از ذبح بوده است.

دوره مقدماتی: شروع علائم ناگهانی است. بیمار دچار سردرد شدید، تب، لرز، درد عضلانی، خصوصاً در ناحیه پشت و پاها، گیجی، درد و سفتی گردنی، درد و قرمزی چشم، ترس از نور و علائم مشابه می شود. ممکن است حالت تهوع، استفراغ یا گلو درد هم باشد و گاه با اسهال و درد منتشر شکمی همراه است. تب معمولاً 16-3 روز طول می کشد. متوسط زمان علائم اولیه سه روز است.

مرحله خونریزی دهنده: این مرحله 5-3 روز پس از شروع بیماری پیدا می شود چهار روز طول می کشد. خونریزی در مخاطها و پتشی در پوست به خصوص در قسمت بالای بدن و در طول خط زیر بغلی و زیر پستان در خانمها دیده می شود. به دنبال پتشی ممکن است هماتوم و سایر پدیده

پیشگیری

حذف ناقل: کنه ناقل هیالوما که پس از آلودگی به ویروس مادام العمر آلوده باقی می ماند، تقریباً در اکثر نقاط پرورش دام کشور ما وجود دارد لذا کنه زدایی دامها و کاهش جمعیت ناقل به کنترل بیماری می تواند کمک نماید.

 محافظت از گزش توسط ناقل: کسانیکه در محیطهای روستایی و دامپروری خصوصاً در فصول بهار تا پاییز حضور دارند بایستی اقدامات حفاظتی فردی جهت دور ماندن از گزش کنه را دانسته و رعایت نمایند.

کنترل آلودگی دامی : مهمترین اصل در کنترل بیماری کریمه کنگو دامی ایجاد قرنطینه های بین مرزی دامی است تا بطور جدی از تردد دام آلوده جلوگیری شود.                                                                                  

پرهیز از تماس با منبع بیماری: تماس مستقیم پوستی مخاطی با خون و ترشحات آلوده دامی در حین ذبح یا زایمان دام موجب انتقال بیماری می شود. لذا در حین چنین اقداماتی بایستی از دستکش و لوازم محافظتی استفاده نمود. به عموم مردم نیز توصیه می شود از ذبح دام در محیط خارج از  کشتارگاه خودداری نماید.

با توجه به حساسیت ویروس نسبت به حرارت و از بین رفتن ظرف 15 دقیقه در حرارت 85 درجه سانتی گراد در صورتیکه فرآورده های دامی به خوبی با حرارت پخته شود، خطر انتقال بیماری متصور نخواهد بود.

افرادی كه سر و كارشان با دام است به ویژه كشتاركنندگان دام باید به دلیل احتمال انتقال این بیماری به واسطه ورود ترشحات و خون دام آلوده از طریق زخم و جراحات بدن، از دست كش استفاده و پس از پایان كار دستان خود را با آب و صابون شست و شو دهند.

ایزولاسیون بیمار: یکی از جلوه های انتشار بیماری عفونت بیمارستانی ( نازوکومیال )است. به لحاظ سهولت سرایت بیماری از فرد مبتلا به مراقبت کنندگان تا کنون همه گیریهای ناگهانی و شدیدی از این طریق در سطح دنیا دیده شده است.

نحوه برخورد با گوشت مشکوک

با توجه به اینکه اسیدوزی که پس از چند ساعت از ذبح دام در جسد حیوان پیدا می شود، موجب از بین رفتن ویروس می شود در کشتارگاههای صنعتی لاشه دام به مدت 24 ساعت در فضای 4 درجه سانتی گراد نگهداری می شود و سپس به بازار عرضه یا منجمد می گردد.

بیمار یابی و درمان به موقع: با توجه به اینکه تماس با خون و ترشحات فرد مبتلا نیز موجب انتقال می شود شناسایی به موقع، بستری و درمان علاوه بر کاهش میزان مرگ و میر اقدامی اساسی در پیشگیری از انتشار بیماری نیز محسوب می گردد.