HSE و بهداشت حرفه ای

بیشتر ذرات موجود در فیوم جوشکاری بی نهایت کوچک هستند (معمولاً قطری کوچکتر از 5/0 میکرومتر) در نتیجه آنها می توانند وارد ششها شده و به صورت تاولچه های ریوی ایجاد عارضه کنند. بعضی از مواد که در ششها انباشته می شوند می توانند باعث ایجاد یک سری تغییرات در بدن شوند. در این قسمت بیشتر مواد اصلی که در فیوم جوشکاری یافت می شوند به همراه اثرات و خطراتی که ایجاد می کنند توضیح داده شده اند.  1- باریم Ba برای باریم حد آستانه ای مشخص نشده است. استنشاق فیوم هایی که حاوی اکسید باریم هستند سبب تحریک قابل ملاحظه بینی و گلو می شود. بعلاوه فیوم اکسید باریم می تواند باعث ایجاد تهوع، استفراغ، اسهال و زخم های معده ای شده و همچنین خطر بیماری قلبی، خستگی عضلانی و انقباض را افزایش بدهد.

 در طول جوشکاری کروم به صورت آلیاژ با فولاد (مانند فولاد ضد زنگ) کرم 3 ظرفیتی و 6 ظرفیتی کاملاً به صورت اکسید تشکیل می شود. در هر دو فرم، کروم باعث تحریک غشاء های موکوس و ایجاد تب دود فلزی شده و همچنین بر جریان تنفس و ششها نیز اثر می گذارد. همچنین کروم شش ظرفیتی به عنوان افزایش دهنده خطر سرطان در نظر گرفته می شود. کروم شش ظرفیتی در طول جوشکاری با الکترودهای پوشش دار تولید می گردد.

6- مس Cu

 مس هم به شکل فلزی و هم به صورت فلز پرکننده یافت می شود. استنشاق فیوم های مس می توانند سبب تب دود فلزی شده و عوارضی در ریه ایجاد کند که کوپروزیس نامیده می شود.

7- فلوئورF

ترکیبات فلوئور با فلوریدها اکثراً در طول جوشکاری با الکترودهای پوشش دار تولید می شوند. این ترکیبات همچنین می توانند به حالت به هم پیوسته با جوشکاری قوس فلوکس – کورد تولید شوند. البته اگر فلوکس، فلز پایه باشد، استنشاق فلوریدها می تواند باعث تحریک خفیف کانالهای تنفسی شده و مسمومیت عمومی حاد یا مزمن ایجاد کند. تنها در محلهایی که محصور بوده یا تهویه ناقصی دارند این خطر وجود دارد که مقدار حد آستانه فلوئور از حد استاندارد تجاوز کند.

8- آهن Feاکسیدهای آهن در فیوم جوشکاری به حالت کنژوگه تولید می شوند که درتمام جوشکاری های آهن فلزی یافت می شوند. تماس با اکسید آهن بیش از یک مدت زمان خاص می تواند در موارد تماس فردی شخص را دچار عارضه ای به نام سیدروزیس بنماید که در رادیوگرافی اشعه X، شبیه به سیلیکوزیس می باشد، ولی سیدروزیس خطرناک نبوده و خطری برای سلامتی نداشته و در تماسهای کوتاه مدت با اکسید آهن متوقف می شود و عارضه ریوی مانند سیلیکوزیس به حالت پیش رونده ادامه نمی یابد.

 9- سرب Pb

سرب به مقدار زیاد در فیوم جوشکاری قوس تولید نمی شود مگر در مواردیکه جوشکاری ویژه ای برای سطوح فلزی پوشش دار انجام می شود. سرب ممکن است در هنگام تجزیه الکترودهای پوشش دار به صورت ترکیب تولید شود. تنفس فیوم های سرب می تواند باعث عوارضی از قبیل سردرد، ضعف و غش، درد در عضلات، انقباض عضلانی، کاهش اشتها و کاهش وزن گردد. در غلظتهای بالا خطر کم خونی و افت حافظه وجود دارد.

10- منیزیوم Mg  منیزیم به عنوان یک عنصر آلیاژی در جوشکاری فولاد و الکترودها تولید می شود. فیوم جوشکاری در این مورد حاوی غلظتهای بالای اکسید منیزیم می باشد که سمی است. علائم مسمومیت با منیزیم عبارتند از تحریک غشاء موکوس، لرز، سفتی عضلات، ضعف و غش و اختلال در ظرفیتهای هوشی، سیستم عصبی و راههای تنفسی نیز می توانند تحت تأثیر واقع شوند. منیزیم می تواند همچنین سبب تب دود فلزی گردد.

 11- مولیبدن Mo

تنفس فیوم حاوی مولیبدن می تواند اعضاء تنفسی را تحریک نماید. تماس مداوم و طولانی با مولیبدن می تواند سبب درد در مفاصل و تأثیر بر کبد شود.

 12- نیکل Niنیکل به طور کلی در هنگام تولید فولاد ضد زنگ ایجاد می شود. اکسید نیکل در فیوم جوشکاری می تواند سبب تب دود فلزی شود. نیکل همچنین از نظر سرطانزایی نیز مورد تردید و شک می باشد.

 13- سیلیس Si برخی از اشکال دی اکسید سیلیس (کوارتز) می توانند سبب سیلیکوزیس شوند. به هر حال مدرکی وجود ندارد دال بر اینکه اشکال دی اکسید سیلیس در فیوم جوشکاری با غلظت خطرناکی تولید می شوند.

14- روی Zn

 فیوم اکسید روی در طول جوشکاری صفحات گالوانیزه تولید می شود. آبکاری با روی می تواند سبب ایجاد تب دود فلزی گردد.

گازها

 رفتاری که گازها در اینجا دارند عوارض سمی و یا خفه کنندگی می باشد. آنها یا در طول جوشکاری تشکیل می شوند و یا عناصر گاز محافظ هستند.

1- منوکسید کربن CO

 منوکسید کربن گازی است خطرناک که بی بو و بی رنگ می باشد. منوکسید کربن در اصل در رابطه به جوشکاری در فضای بسته یا فضاهایی که تهویه ناقص دارند، درغلظتهای بالایی که در گازها می تواند وجود داشته باشد تولید می شوند. منوکسید کربن از انتقال اکسیژن در خون جلوگیری می نماید. مسمومیت با منوکسید کربن سبب ایجاد تهوع، سردرد، دردهای قلبی، اشکال در غلظت خون و بالاخره عدم هوشیاری می گردد.

2و3- دی اکسید نیتروژن No₂ و اکسید نیتریک No

در غلظتهای بالای ppm15، دی اکسید نیتروژن می تواند باعث تحریک چشم ها شده و سبب آبریزش از آنها گردد. غلظتهای بالاتر می توانند همچنین سبب برونشیت حاد، فیبروز یا ادم ریوی گردند. دو عارضه بعدی می توانند تهدیدی برای سلامتی و ادامه زندگی باشند. اما در اکثر موارد عملکرد در بیماران ریوی با بهبود همراه بوده است. علائم مسمومیت شامل سرفه های سخت، خس خس کردن سینه، بدحالی، تهوع و تنگی نفس می باشد. البته این علائم حتی از 3 تا 30 ساعت پس از تماس نیز ممکن است ظاهر نشوند.

خطرات ناشي از عمليات جوش

مواد شيميايي(معرف هاي شيميايي)

روي

به طور كلي از فلز روي به طور وسيع در توليد برنج، فلزات گالوانيزه و انواع مختلف آلياژ استفاده شده،استنشاق  بخارات اكسيد روي در زمان عمليات جوش و يا بعد از برش سطوح فلزات پوشيده از سرب اتفاق مي افتد0 تماس با بخارات مذكور(بخارات سرب)منجر به بروز حساسيت نسبت به بخارات فلزي شده،نشانه هاي حساسيت مشابه به بيماري آنفلوآنزا مي باشد0 از جمله علائم حساسيت به بخارات فلزي مي توان به تب(بالا رفتن دماي بدن تا 102 درجه فارنهايت)،سرما زده شده(چاييدن)، تهوع،خشكي گلو،سرفه،خستگي،ضعف شديد و بروز درد در سر و بدن اشاره نمود0 در اين راستا فرد مصدوم ممكن است در مدتي كوتاه به شد عرق كرده ، بعد از مدتي كوتاه دماي بدن دوباره به حالت اوليه (معمولي)باز مي گردد0 علائم مربوط  به بروز حساسيت در تماس با بخارات پس از گذشت 24 ساعت بروز مي نمايد0

كادميوم

كادميوم از جمله عناصري است كه به  طور وسيع در توليد پوشش هاي فولاد ضد زنگ و يا آلياژهاي ضد رنگ ديگر مورد استفاده قرار مي گيرد0 تماس افراد با كادميوم در غلظت هاي بالا و يا بخارات كادميوم منجر به بروز حساسيت هاي شديد ريوي،تورم هاي ريوي و در برخي موارد منجر به مرگ افراد مي شود0 تماس بلند مدت افراد با كادميوم در غلظت هاي پايين منجر به بروز نفخ و يا امراض موثر بر عملكرد شش ها در جذب اكسيژن و در برخي از موارد امراض كليوي مي شود0

برليوم

به طور كلي از عنصر برليوم به طور وسيع در تهيه آلياژ هاي مس / برليوم و يا آلياژهاي فلزي ديگر با برليوم استفاده شده ، تماس افراد با عنصر برليوم در غلظت بالا منجر به بروز ذات الريه مي شود0 تماس افراد با برليوم در مدت طولاني منجر به تنگي نفس ،سرفه هاي سخت (مزمن)،كاهش چشمگير در وزن همراه با بروز خستگي و ضعف عمومي مي شود0

اكسيد آهن

آهن از جمله عناصر اوليه در تهيه آلياژها مانند فولاد بوده،در مدت زمان(حين) فرايند جوش بخارات اكسيد آهن بروز حساسيت در مسيرهاي وابسته به بيني ،گلوو ريه و شش ها مي باشد0 تماس طولاني بخارات  اكسيد آهن منجر به تجمع رنگدانه در بافتهاي ريه ها شده، وجود ذرات ريز و پيگماند هاي آهن در بافت هاي ريه فاقد خطر زياد مي باشد0

جيوه:

به طور كلي از تركيبات جيوه جهت تهيه فلزات پوشش دار ضد زنگ و يا جلوگيري از رشد و نمو شاخ و برگ درختان (گياهان دريايي) استفاده شده، بخارات جيوه در اثر حرارت شديد قوس و يا شعله هاي گازي توليد شده، تماس افراد با بخارات جيوه منجر به بروز درد معده،اسهال و مشكلات كليوي و يا مشكلات تنفسي مي شود0

تماس طولاني افراد با بخارات جيوه منجر به ايجاد رعشه ،بي ثباتي هاي احساسي و عاطفي و مشكلات شنوايي مي شود0

سرب

به طور كلي عمليات جوش دادن و يا برش آلياژهاي سربي و يا سطوح فلزي رنگرزي شده با رنگزاهاي بر پايه سرب منجر به توليد بخارات اكسيد سرب شده، استنشاق و قورت دادن بخارات اكسيد سرب و ديگر تركيبات  سرب منجر به مسموميت سربي مي گردد0 از جمله نشانه هاي حساسيت ومسموميت به بخارات اكسيد هاي سرب مي توان به بروز حس و مزه فلزي در دهان

،از بين رفتن اشتها،گرفتگي عضلات شكمي و بروز بيخوابي اشاره نمود0 از جمله  آثار ديگر بخارات سرب مي توان به كم خوني ،بروز ضعف عمومي ،بروز ضعف عمده در ماهيچه هاي كمر اشاره نمود0

سرب داراي تاثير  معكوس بر مغز،سيستم مركزي عصبي،سيستم جريان خون ، سيستم توليد مثل،كليه ها و ماهيچه ها مي شود 0

فلوئوريدها

تركيبات فلوئوريد در پوشش ها حاصل از جوشكاري  ( در شارهاي مختلف ) يافت شده ، تماس افراد با بخارات مذكور منجر به بروز حساسيت در چشم ها ، بين و گلو مي شود . تكرار در ميزان تماس با فلوئوريد در غلظت بالا ه مدت زياد منجر به تورم هاي ريوي و پر شدن ريه از مايع و صدمات استخواني مي شود .

تماس با غبارهاي فلوئوريدي و بخارات فلوئوريدي منجر به بروز خارش هاي پوستي مي شود .

حلال هاي كلر دار هيدرو كربن (هيدرو كربن هاي كلرينه شده)

به طور كلي از حلالهاي مختلف بر پايه هيدروكربن هاي كلرينه شده در فرايند هاي تميز گري استفاده شده، بخارات حاصل از حلال ها به عنوان عاملي موثر در فرايند جوش و برش  استفاده شده كه اين نيز ناشي از تاثير تخريبي و  تجزيه كننده حرارت و تشعشات ماورا بنفش حاصل از قوس الكتريكي بر بخارات حاصل بوده ،مواد حاصله از سميت بسيار بالا و حساسيت زايي چشمگير برخوردار مي باشند0

فسژن

به طور كلي در اثر تجزيه حلالهاي كلرينه هيدروكربن (هيدروكربني كلرينه شده) بواسطه تشعشع امواج ماورا بنفش فسژن phosgbne تشكيل شده ،در اثر واكنش فسژن با رطوبت داخل شش ها كلريد هيدروژن توليد شده كه منجر به تخريب بافت هاي ششي مي شود0 از جمله كاربردهاي حلال هاي كلرينه شده و يا عمليات هاي جوشكاري و يا عمليات هاي تحت تشعشع ماورا بنفش اشاره نمود0

مونوكسيد كربن

به طور كلي در اثر سوخت ناقص و يا احتراق ناقص سوخت هاي مختلف مونواكسيد كربن توليد شده، در اثر عمليات جوشكاري و برش مقدار مشخصي مونوكسيد كربن توليد مي شود0

عمليات هاي جوشكاري با استفاده از دي اكسيد كربن ( به عنوان گاز ساكن يا راكد ) منجر به توليد مونوكسيد كربن در غلظت هاي چشمگير و بالا شده كه اين نيز ناشي از شكست حفاظ هاي گازي مي باشد0

مونوكسيد كربن توليدي فاقد بو و رنگ بوده و از روشهاي مختلف نمي توان جهت يافتن مونوكسيد كربن  استفاده نمود0 از جمله علائم مسموميت به مونوكسيد كربن مي توان به تنگي دريچه قلب ،بروز سر درد،احساس ونگه در گوش ،استفراغ و سرگجه اشاره نمود0

اكسيدهاي نيتروژن

نورهاي ماوراء بنفش حاصل از قوس هاي الكتريكي داراي قابليت توليد اكسيدهاي نيتروژن مانند NO2, NOمي باشد ( در توليد اكسيدهاي نيتروژن موجود در هوا و نيتروژن O2موجود داراي تاثير بسزا مي باشند )

اكسيدهاي نيتروژن از جوشكاري قوس ( كماني ) فلزات گازي ، جوشكاري قوس گاز تنگستن و برش قوس پلاسما توليد مي شود . اگر گازها حاوي نيتروژن باشند مقدار بيشتري اكسيدهاي نيتروژن توليد شده ، از جمله اكسيدهاي نيتروژن مي توان به NO2 اشاره نمود كه داراي تاثير سوء بر روند سلامتي مي باشد . از جمله تاثيرات NO2مي توان به بروز حساسيت هاي چشمي ، بيني و گلو اشاره نموده ، با افزايش ميزان غلظت NO2 آثاري از تنگي نفس ، سينه درد و وجود مايع در شش هاي ( ريه ) مصدومان و افراد مشاهده مي شود . ( تورم ريوي )

ازن

ازن ( O3)از نورهاي ماوراء بنفش حاصل از جوشكاري قوسي توليد شده ، در جوشكاري قوسي فلزات گاز يمقايدر بيشتري O3 توليد مي شود .

ازن به حالت بسيار فعال اكسيژن اطلاق شده كه داراي حساسيت زايي بسيار بالا در كليه غشاهاي مخاطي مي باشد . از جمله علائم بروز حساسيت هاي ازني مي توان به سردرد ، سينه درد ، بروز خشكي در اندام هاي تنفسي ، تماس بيش از حد افراد با ازن منجر به ايجاد مايعات در شش ها ( تورم ريوي ) مي شود .

دي اكسيد نيتروژن NO2 و ازن داراي تاثيرات مزمن و طولاني مدت بر شش ها مي شود .