HSE و بهداشت حرفه ای

بهسازي محيط كار (Improvements workplace)

مقدمه

منظور از بهسازي محيط كار، انجام تمام اقداماتی است كه باعث جلوگيري از انتشار بيماري هاي عفوني و سرايت آن به كارگران مي شود، همچنين از ميان بردن عوامل زيان آوري كه مربوط به صنعت خاصي نمي شود، نيز زيرمجموعه اي از بهسازي محيط كار در نظر گرفته مي شود. 

قوانين مربوط به بهداشت محيط كار، عموماً كارفرما را موظف مي نمايد تا آنجا كه عملي و قابل قبول است، سلامتي، ايمني و رفاه تمام افراد شاغل در موسسه خود را به هنگام كار تضمين نمايد.  به همين دليل و در راستاي اجراي برنامه هاي بهسازي محيط كار ومسائل زيست محيطي، سيستم مديـريت زيست محيطي " ISO 14000 : 1996  " بنـا نهاده شد، تـا صاحبان صنايع بـا در دست داشتن يك راهكار استاندارد و بين المللي بتوانند در اجراي اين برنامه هاي زيست محيطي موفق تر باشند. 

اجراي بـرنامه هاي بهسازي محيـط كار و زيـست محيطي، در سيستم مديريت ايمني و بهداشت حرفه اي ( OHSAS 18001  ) نيز جايگاه فوق العاده اي دارد. 

 

اصول بهسازي محيط كار عبارتند از                    

1 ـ  تهيه آب آشاميدني سالم و كافي

2 ـ  جمع آوري و دفع زباله هاي جامد

3 ـ  جمع آوري و دفع پساب

4 ـ  مبارزه با حشرات و جوندگان و كنترل آنها

5 ـ  ايجاد تسهيلات بهسازي كافي

 

آئین نامه ها و مستندات قانونی

-  ماده 42 آئین نامه حفاظت و بهداشت کار: در کلیه کارگاهها، کارفرما مکلف است آب آشامیدنی گوارا و سالم را كه به مقدار کافی در مخازن سر بسته و محفوظ که طبق اصول بهداشتي ساخته و نگهداری مي شوند در دسترس کارگران قرار دهد.

-  ماده 45 آئین نامه حفاظت و بهداشت کار: محلها و سالنهای کار، راهروها، انبارها و سایر قسمتهای دیگر کارگاه باید طبق اصول بهداشتی نگهداری شوند.

- ماده 156 قانون کار: دستورالعملهای مربوط به تأسیسات کارگاه از نظر بهداشت محیط کار مانند غذاخوری، حمام، دستشویی برابر آئین نامه ای خواهد بود که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تصویب و به مرحله اجرا در خواهد آمد.

 

نحوه تأمین آب کارخانه (آب آشامیدنی سالم و کافی)

       وجود منبع آشامیدنی سالم و قابل اطمینان به منظور آشامیدن و استفاده های دیگر در هر صنعتی ضرورت حیاتی دارد. در مورد صنایعی که موقعیت مكاني آنها به نحوی است که می تواند از شبکه آبرسانی شهری استفاده نماید باید مقرراتی وجود داشته باشد که صنایع را موظف به استفاده از آن نماید. هنگامی که تأمین آب از طریق شبکه لوله کشی شهری امکان پذیر نباشد، هر صنعتی بر حسب وسعت و بودجه اقتصادی خود، باید منبع آبی که از نظر کیفیت بهداشتی قابل قبول باشد، برای مصارف خود تأمین نماید در این صورت بر حسب اینکه آب مورد نیاز از چه منبعی تأمین می شود، لازم است اقدامات لازم جهت تصفیه و به منظور بهبود کیفیت آب، به وسیله خود مسئولین صنعت به مورد اجرا در آید تا آب برای آشامیدن و مصارف صنعتی مورد نظر مناسب گردد.

آب مصرفی  در شرکت ایران خودرو از دو انشعاب کرج تأمین می شود که قطر این دو لوله 5 اینچ و 6 اینچ می باشد و این آب همان آبی است که به تصفیه خانه کن می رود . علاوه بر این 7 حلقه چاه عمیق هم در سطح کارخانه حفر شده است و از آن استفاده می شود. میزان آب مصرفی این کارخانه در تابستان روزانه 10000 m³ و در زمستان7000 m³ می باشد .

در مورد قسمتي كه بنفش كردم گفته : چه روشهايي از تصفيه برروي آب انشعاب كرج و آب چاه انجام مي گيرد ؟ ذكر شود . ومصارف آن ذكر شود ؟

    آزمايشات آب

جهت بررسي مسائل بهداشتي آب دو نوع آزمايش بر روي نمونه انجام مي شود كه عبارتنداز:

1 ) آزمايشات باكتريولوژيكي آب

2 ) آزمايشات فيزيکوشيميايي آب

 

نمونه برداری از آب

نمونه برداری از آب بر دو نوع است :

1- نمونه برداری جهت انجام آزمایشات باکتریولوژی     

2- نمونه برداری جهت انجام آزمایشات فیزیکوشیمیایی

آب آشامیدنی باید فاقد هر گونه میکروارگانیسم شناخته شده بیماریزا و عاری از هر نوع میکروارگانیسم نشان دهنده آلودگی آب به مدفوع باشد.

نکاتی که باید در مورد انجام نمونه برداری باكتريولوژيكي به آن توجه شود:

1- نمونه برداری باید در ظرف شیشه ای درب دار استریل و مجهز به کاغذ کرافت انجام شود.

2- اگر از منبعی نمونه برداری انجام می شود که آب کلرینه شده و دارای کلر باقیمانده است شیشه حتماً باید حاوی تیوسولفات باشد.

3- نمونه برداری باید تحت شرایط استریل انجام شود و اگر از شیر آب نمونه برداشته می شود باید شیر توسط حرارت شعله در تمامی زوایا استریل شود که برای این کار یا از چراغ الکلی و يا از پنبه آغشته به الکل استفاده مي كنيم .

4- شیر آب را چند دقیقه باز می گذاریم (2- 3 دقیقه) تا آب مانده در لوله نباشد.

5- شیشه را کاملاً از آب پر نمی کنیم بلکه در حدود cm 2 از سر شیشه را خالی می گذاریم و فوراً در شیشه را می گذاریم و کاغذ و نخ را می بندیم.

6- بر روی شیشه مشخصات نمونه گرفته شده را مي نويسيم اين مشخصات شامل : تاریخ، ساعت، محل دقیق نمونه برداری و روش های تصفیه ای که بروی آب انجام شده است مي باشد .

7- حداقل حجم نمونه برداری برای این آزمایش 100 cc است.

جهت آزمایشات میکروبی آب ، شاخصی که انتخاب شده و آلودگی را بر حسب آن می سنجند میکروارگانیسمهای گروه کلیفرم می باشد.

نمونه‌هابايد فوراً به آزمايشگاه منتقل شوند، درغيراين‌صورت اگرنمونه‌ها دريخ نگهداري شوند تا6ساعت بعد نيز مي‌توان آزمايشات بيولوژيكي را انجام داد . جهت آزمايشات ميكروبي شاخص كلي فرم درنظرگرفته مي‌شود كه اين ميكروارگانيسم، قند لاكتوز را تخميركرده وگازCO₂، اسيد وآلدهيد توليد مي‌كند. كلي فرم‌ها بر دونوع هستند:

1.         كه منشاء مدفوعي داشته وازنمونه مهم اين گروه مي‌توان بهE-Coli اشاره كردكه منحصراً درمحيط مدفوعي رشد و تكثيرمي‌يابد واگردرجايي مشاهده شوند نشان‌دهنده آلودگي منطقه به مدفوع است. شرايط فعاليت برتخميربراي كلي فرمهاي معمولي در درجه‌ حرارت و براي كليفرمهاي مدفوعي دردرجه‌حرارت  مي‌باشد.

2.         درنواحي سطحي آب وخاك وغذاوجوددارد.

 

 

آزمايشات باكتريولوژيكي آب

روش های آزمایشات میکروبیولوژیکی

1-                روش فیلتر غشایی (Membrane Filter method):

در این روش مقداری از آب با حجم معین از یک صافی گذرانده می شود، در این صورت باکتریها در سطح این صافی می مانند سپس صافی مورد نظر به یک محیط کشت مناسب انتخابی منتقل شده و باکتریها تکثیر می یابند و تشکیل کلونی می دهند.

این روش همه جا کاربرد ندارد و در مورد نمونه مورد نظر ما هم این روش انجام نشده است. عیب این روش این است که به جز کلی فرم اگر میکروبهای دیگر هم رشد کنند، مشخص نمی شود و اگر کدورت آب زیاد بوده و مواد سمی در آن باشد در رشد ، ایجاد اختلال می کند. (با بستن روزنه های فیلتر)از ديگر معايب اين روش اين است كه  فیلتر گران بوده و در همه جا در دسترس نیست.

2-                روش چند لوله ای (Multiple tube method):

درآزمايش ميكروبي آب ازروش لوله‌هاي چندگانه Multiple Tube Method استفاده مي‌شود. چون نسبت به روش فيلترغشايي راحت‌ترمي‌باشد. در روش لوله هاي چندگانه چهار تست بر روي نمونه مورد آزمايش انجام مي شود :

1 ـ تست  فرضي                                                          Presumptive Test    

2 ـ تست تاييدي                                                         Confirmed Test   

3 ـ تست تكميلي                                                        Completed Test   

4 ـ تست اختصاصي ( تست كليفرم مدفوعي )                            Fecal Coliform Test

 

تست فرضي

اساس اين آزمايش برمبناي حباب هاي تشكيل شده CO2  در لولههاي  دورهام است.  علت تشكيل حباب هاي CO2  تجزيه لاكتوز توسط ميكروارگانيسم ها مي باشد.  در اين روش سه دسته محيط كشت سه تايي داريم كه در هر دسته غلظت هايي از نمونه آب ( 1، 1/0 و 01/0) ميلي گرم بر ليتر وارد مي كنيم.  

ـ گروه 1 : غلظت 1   ^cc  10 نمونه آب كشيده و به هريك از لوله هاي گروه   1 اضافه مي كنيم. 

ـ گروه 2 : غلظت 1/0  ^cc  1 از نمونه آب و ^cc  9 آب مقطر مي ريزيم.  ( در اين مرحله چهار لوله با غلظت 1/0 آماده مي كنيم )

ـ گروه 3 : غلظت 01/0   ^cc  1 از نـمونه آب با غلظت 1/0 و ^cc  9 آب مقطر مي ريزيم.  درنتيجه ^cc  10 نمونه با غلظت 01/0 بدست مي آيد.  سپس لوله هاي آماده شده را داخل انكوباتور در درجه حرارت 5/0 ± 37 به مدت 24 تا 48 ساعت قرار مي دهيم. محيط كشت، آبگوشت لاكتوز               ( Lactose Broth ) مي باشد.  بايد توجه داشت كه جهت جلوگيري از آلودگي آب بايد در محيط استريل در كنار چراغ الكلي و با پيپت استريل، كار كنيم.  بـعد از زمان  48ـ24  ساعت لـوله هاي آزمايش را كه جواب مثبت داده اند  جدا نموده و براي آزمايش بعدي بكار مي بريم. 

 

تست تاييدي

چون تشكيل گاز در لوله هاي دورهام ممكن است ناشي از باكتري هاي غيركليفرم باشد، لذا انجام تست تاييدي لازم مي شود.  محيط كشت در اين قسمت آبگوشت سبز درخشان (Brilliant Green Broth)  BGB  مي باشد.  اين محيط كشت به خاطر موادي كه در آن وجود دارد، براي كليفرم اختصاصي تر است و بواسطه اسيدي كه از رشد كليفرم ها ايجاد مي شود هم حباب و هم تغيير رنگ ايـجاد خواهد شد.  در اين قسمت نيـز محيط هاي كشت را بـه مدت 48 – 24 ساعت در دماي C⁰ 5/0 ± 37 قرار مي دهند.  با توجه به تعداد نمونه هاي مثبت و بـا توجه بـه غلظت نمـونه ي آب، كد مربوطه را از جداول بدست آورده و از روي جداول محتمل ترين تعداد كليفرم را حدس مي زنيم.  

 تست تكميلي

دراين تســت بـراي اينـكه خـودكليـفرم را مشـاهـده كنـيـم، ازمحيـط كشــت  Eosin Methylen Blue ( EMB )  استفاده مي شود.  در اين روش ازيك   Plateاستفاده مي‌شودكه كلوني هاي تشكيل شده را هم مي توان با چشم غير مسلح ديد و هم مي توان آنها را پس از رنگ آميزي در زير ميـكروسكوپ مشاهده نمود.  در اين روش پس از انتقال آلودگي بــه محيط كشت ژل EMB   ( توسط لوپ ) آن را به مدت 48 – 24 ساعت در حرارت C  ° 5/0 ± 37 قرار مي دهيم.  در صورت مثبت بودن آزمايش، كلوني هاي تشكيل شده به رنگ سبز با جلای فلزی ظاهر مي شود.  روش انجام آزمايش به اين ترتيب است كه ابتدا محيط كشت را به سه قسمت تقسيم بندي مي كنيم.  سپس لوپ استريل را وارد يكي از محيط هاي كشت كه در تست فرضي لوله دورهام مثبت بودند، وارد كرده و سپس خطوط موازي به آرامي در محيط 1 رسم مي كنيم و بعد لوپ را مجدداً استريل كرده و پس از سرد شدن از منطقه 1 خطوطي در منطقه 2 مي كشيم و براي منطقه 3 نيز به همين ترتيب عمل مي كنيم.  در صورت وجود ميكروب پس از 48 – 24 ساعت مي توان كلوني را مشاهده كرد.

 تا اينجا تكليف كليفرم معمولي را مشخص كرديم.

 تست اختصاصي

جهت بررسي كلي فرم مدفوعي ازتستEC يا Fecal Coliform Test  استفاده مي‌شود محيط كشت در اين تست اشرشياكلي ( E C ) مي باشد، كه توسط لوپ و در شرايط استريل ، ميكروب را از يكي از محيط هاي كشتي كه مثبت بودند برداشته و وارد محيط كشت آبـگوشــت EC  مي كنـيـم و سپـس آن را بـه مـدت 48 – 24 سـاعـت در درجه حـرارت   C  ° 5/0 ± 44 قرار مي دهند.  چنانچه نمونه ها مثبت بودند با توجه به تعداد نمونه هاي مثبت ميزان آلودگي و وجود كليفرم هاي مدفوعي مشخص مي شود؛ اگرنمونه سبزشد دليل بر وجود كلي فرم مدفوعي است.

 

جدول نتایج آزمایشات باکتریولوژی آب در شرکت ایران خودرو

تاریخ اندازه گیری:11/9/85

ساعت نمونه برداری: 30/8 صبح

محل نمونه برداری: آب سرد کن سالن پرس

تفسير نتايج؟؟

محتمل تـرين تعداد كليفرم (MPN) Most Probable Number

 

آزمايشات فيزيکوشيميايي آب

در کارخانه لازم است كه آب مصرفي از نظر فيزيکي و شيميايي بررسي گردد.  نمونه آب جهت آزمايشات فيزيکوشيميايي احتياج به استريل بودن ندارد.  اين نمونه درظروف شيشه اي و يا پلاستيکي درب دار تهيه مي شود و قبل از نمونه برداري 2 دقيقه شير آب را باز مي گذاريم و سه بار ظرف را از آب پر و خالي مي كنيم و سپس به ميزان 2 ليتر از آب پروسه نمونه برداري مي كنيم. 

در آزمايشگاه پارامترهاي زير اندازه گيري شدند :

1ـ  سختي كل

2ـ سختي دائم

3ـ سختي موقت

4ـ ميزان كلسيم در آب

5ـ سختي كلسيم

6- قليائيت

7ـ كلر باقيمانده

8ـ PH

 

سختی آب

سختي درآب به علت ازدياد غلظت كاتيون هاي دوظرفيتي نظيرCa²⁺ ، Mg^2+، Sr²⁺، Fe²⁺  و...  بوجود مي آيد.  اين كاتيون ها به صورت املاحي در آب هستند مثلاً به صورت ^‑Hco₃ ، So₄^2- ، No₃  و ^-Cl  و...  

سختي موقت (Carbonate Hardness  ) : سختـي موقت در اثـر امـلاح بي كربنـات و كاتيـون هاي دوظرفيتي ايجاد مي شود كه در اثر حرارت دادن آب به صورت رسوب از آب جدا مي شوند

سختي دائم (Non Carbonate Hardness  ): در صورتي كه آنيون هاي ديگري بجز كربنات

مانند سولفات، نيترات و كلرور به همراه كاتيون ها باشند، ايجاد سختي دائم يا غيركربناته مي شود، چون حرارت روي اين سختي تاثيري ندارد.

                                                                                                                  

 

سختي كل (Total Hardness)

بـه مجـموع سختـي دائـم و سختـي موقت، سختي كل مي گويند. 

ازدياد سختي در آب باعث ايجاد لك بر روي لوازم بهداشتي، رسوب در لوله هاي انتقال، دير پختن سبزيجات و حبوبات مي شود.  سختي در آب مصرف صابون را زياد مي كند و ازنظر اقتصادي مهم است، چون صابون در آب سخت خوب كف نمي كند.  همچنين در ديگ هاي بخار سختي آب بايد درحد معيني باشد.  چون درغير اين صورت باعث تركيدن ديگ هاي بخار مي شود.  براي آب هاي خنك كننده، بايد سختي آب مصرفي پايين باشد.  از نظر بهداشتي مصرف آبـي كه سختي آن كم بـاشد در دراز مدت سبب بيـماري قلب و عروق و مغز و عروق مي شود.  بعضي از پزشكان عقيده دارند كه سختي زياد در آب باعث پيدايش سنگ كليه و مثانه مي شود. 

واحد اندازه گيري سختي در آب mg / lit  كربنات كلسيم است.  ( يك ميلي گرم بر ليتر آب معادل يك پي پي ام(PPM) است. اما در هوا چنين رابطه اي وجود ندارد.) استانداردهايي كه در زمينه آب و پساب است، آمريكايي مي باشد و ما نيز در ايران از اين استانداردها استفاده مي كنيم. 

 

واحدها و استانداردهای سختی

بیان استانداردهای سختی آب در کشورهای مختلف و برای مصارف مختلف با اعداد، واحدها و استانداردهاي جداگانه ای صورت می گیرد.

الف) واحد سختی فرانسوی F.H.G : در واحد فرانسوی سختی کل براساس یک قسمت از  caco3در 100000 قسمت آب  بیان می شود.

ب) واحد سختی آلمانی D.H.G : بر اساس یک قسمت cao در 100000 قسمت آب بیان می شود .

ج) واحد سختی آمریکایی A.H.G: این واحد متداول ترین درجه سختی بوده و بر اساس Mg کربنات کلسیم موجود در  cm³1000 یا p.p.m بیان می شود.

یکی از جداولی که نوع آب را بر حسب سختی نشان می دهد، جدول زیر می باشد:

 

قلیائیت: غالباً قلیائیت آب بواسطه وجود هیدروکسیدها، بی کربنات ها بوجود می آید. در پاره ای موارد بواسطه فعالیت جلبکها و مصرف CO₂ آب ، سختی آب بالا می رود.

کلر باقیمانده: کلر به صورت گاز مایع به آب آشامیدنی تزریق می گردد. علاوه بر ترکیباتی که ایجاد می کند، مقداری نیز به صورت آزاد باقی می ماند. کلر باقیمانده در آب به دو صورت است که مجموعاً کل کلر باقیمانده نام دارند:

1-                کلر آزاد باقیمانده F.R.C

2-                کلر ترکیبی C.R.C

PH: یکی از معیارهای مهم آب های آشامیدنی و حتی صنعتی PH یا اسیدیته آن است.

1-                استفاده از معرف ها بر اساس تغییر رنگ

2-                استفاده از دستگاههای PH متر قرائت مستقیم

                                                                                        

بررسی و شرح آزمایشات انجام شده روی نمونه آب کارخانه ایران خودرو

الف) آزمایشات شیمیایی

برای انجام آزمایش یک شیشه نمونه آب شرب برداشته شده که مشخصات آن به قرار زیر است:

تاریخ نمونه برداری: 11/9/85

ساعت نمونه برداری: 9 صبح

محل برداشت نمونه: شیر آب سالن پرس

سختی کل:

اساس این آزمایش تیتراسیون بوسیله E.D.T.A و در حضور معرف اریوکرم بلاک T می باشد. با توجه به حجم مصرفی E.D.T.A می توان میزان سختی کل را بدست آورد.

سختی دائم:

در تعیین سختی دائم ابتدا می بایست توسط حرارت که سختی موقت را از محیط عمل خارج نماييم. اساس این آزمایش نیز تیتراسیون بوسیله E.D.T.A بوده و از روی حجم مصرفی E.D.T.A می توان به میزان سختی دائم پی برد.

سختی موقت:

سختی موقت از تفاضل دو سختی کل و دائم حاصل می گردد:

سختی دائم –  سختی کل = سختی موقت

سختی کلسیم:

در این آزمایش سختی کلسیم آب توسط تیتراسیون با E.D.T.A و توسط معرف موروکساید تعیین می گردد.

نتایج حاصل از اندازه گیری چهار سختی فوق بروی نمونه آب در جدول نشان داده شده است.

استاندارد ایران برای آب آشامیدنی به صورت سختی مطلوب 100 و حداکثر 500 میباشد واحدهای سختی در کشورهای مختلف متفاوت است. در فرانسه واحد سختی یک قسمت کربنات کلسیم در 100 هزار قسمت آب است و بنابراین واحد فرانسوی 10 برابر واحد اروپایی و آمریکایی است.

در آلمان یک قسمت اکسید کلسیم CaO در صد هزار قسمت آب تعیین شده است و واحد آلمانی 9/17 برابر واحد آمریکایی است.

روش اندازه گیری سختی کل

ابتدا cc50 نمونه آب را داخل ارلن می ریزیم. برای اینکه کمپلکسها به خوبی تشکیل شود، باید محیط قلیایی باشد؛ بنابراین cc2 بافر آمونیاکی درون آن می ریزیم بعد 3- 2 قطره معرف اریوکرم بلاک T اضافه کرده، در انتها ارلن را زير شير بورت حاوي EDTA  برده و آن را تا تغيير رنگ از رنگ بنفش به رنگ آبي  تيتر مي كنيم . سپس با استفاده از رابطه زیر میزان سختی را محاسبه می نماییم:

  سختی کل

      سختی کل

روش اندازه گیری سختی دائم

برای اندازه گیری سختی دائم یا غیر کربناته cc100 محلول نمونه را در ارلن ریخته و روی اجاق گذاشته، حرارت می دهیم تا حجم آن تقریباً نصف گردد. به این ترتیب سختی موقت را از بین می بریم.

سپس ارلن را از روی اجاق برداشته و جدار ارلن را در زیر آب سرد قرار داده تا خنک شود. بعد با آب مقطر حجم آن را به cc100 می رسانیم.

سپس cc2 تامپون بافر آمونیاکی، 3- 2 قطره اریوکرم بلاک T اضافه کرده سپس زیر بورت EDTA تیتر می نماییم. مقدار EDTA را یادداشت کرده و از فرمول زیر سختی دائم را بدست می آوریم:

سختی دائم

سختی دائم       

برای محاسبه سختی موقت کربناته می توان سختی کل را از سختی دائم کم کرد:

سختی دائم –  سختی کل = سختی موقت  =>291.6-180=111.6   

اندازه گیری سختی یون کلسیم Ca²⁺

در اندازه گیری کاتیونهای ایجاد کننده سختی (Ca²⁺) اساس کار همانند روش های قبلی می باشد. ولی در این آزمایش باید معرف خاصي استفاده شود که فقط به کلسیم جواب بدهد. این معرف Moroxide می باشد. موروکساید در PH = 12 عمل می کند برای تنظیم PH از سود استفاده می کنیم و به این ترتیب در PH قلیایی با استفاده از معرف موروکساید می توان کلسیم را به صورت هیدرات رسوب داد. پس PH آب اهمیت زیادی در رابطه با خورندگی، کلرزنی، انعقاد و ته نشینی، سختی گیری آب و ... دارد. ارلن را زير شير بورت حاوي EDTA  برده تا تغيير رنگ ( صورتي به آبي) تيتر مي كنيم.  حجم EDTA  مصرفي را بدست مي آوريم بر طبق پدیده یونیزاسیون آب می تواند به مقادیر بسیار جزئی یونیزه شود:

= سختي كلسيم

قلیائیت

همانگونه که قبلاً نیز ذکر گردید قلیائیت براساس میزان اسید مصرفی جهت خنثی سازی PH آب بدست آمده و به صورت mg در lit کربنات کلسیم بیان می گردد. خنثی سازی در دو مرحله انجام می گیرد: در مرحله اول با ورود اسید در PH خاص ایجاد شده، هیدروکسیدها و تا حدودی بیکربناتها خنثی می شوند. این مرحله توسط فنل فتالئین قابل شناسایی است. لذا با داشتن حجم اسید مصرفی در نقطه بی رنگ شدن محلول، می توان قلیائیت نسبت به فتالئین را اندازه گیری نمود.

در مرحله دوم با ورود اسید بیشتر بیکربناتها شروع به اکسید شدن نموده و با متیل اورانژ می توان این نقطه پایان اکسیداسیون را اندازه گیری نمود.

قلیائیت متیل اورانژ براساس حجم کل اسید مصرفی در دو مرحله ، محاسبه شده ، لذا قلیائیت کل نیز نامیده می شود. پایان آزمایش تغییر رنگ محلول به نارنجی روشن می باشد.

قلیائیت کل (متیل اورانژ)     

قلیائیت کل (متیل اورانژ)     

     Chlorination   كلر زنی  

براي ضدعفوني كردن آب، كلر به دو صورت به آب اضافه مي شود :

1 – كلر گازي            

2 – هيپوكلريت كلسيم ( پركلرين يا HTH  )

وقتي كلر را به آب اضافه مي كنيم، فعل و انفعالات زير انجام مي شود :

 

 

مسئول اصلي ضدعفوني كردن آب اسيد هيپوكلرو مي باشد. 

به مجموع Cl2 ، ^-ClO  و HCLO  كلر آزاد قابل استفاده مي گويند.  درصورتي كه در آب آمونياك وجود داشته باشد، كلرهاي تركيبي شكل مي گيرند. 

 

منوكلروآمين

دي كلروآمين

 

تري كلروآمين

 

به مجموع منو، دي و تري كلروآمين، كلر تركيبي گويند، كه خاصيت ضدعفوني كردن آن 25/1 كلر آزاد است.  كلر زدن بـه آب به عوامل مختلفي نظير آلودگي ميكروبي آب، P H  آب، درجه حرارت، كيفيت آب ازنظر وجود مواد احياء كننده، نوع كلر و درجه خلوص آن، كدورت آب ، زمان تماس و ... بستگي دارد . لذا فقط با كمك يك آزمايش نمي توان مقدار كلر مورد نياز آب را بدست آورد. كلر مي تواند يد را از يدور پتاسيم يا سديم جدا نمايد.  يد آزاد شده توسط تيوسولفات سديم در مجاورت محلول نشاسته اندازه گيري مي شود :

 

 

اگر كلر باقيمانده داشته باشيم، رنگ محلول آبي مايل به بنفش مي شود.  درغير اين صورت تغيير رنگ بوجود نمي آيد تا بتوانيم آن را زير شير بورت برده و تيتر كنيم. 

اندازه گيري کلر باقيمانده

يك ارلن بزرگ يك ليتري برداشته، درون آن cc  500 نمونه آب مي ريزيم.  در مرحله بعد 10 سي سي يدور پتاسيم و 5 سي سي اسيداستيك براي رفع مزاحمت دسته اي از مواد احياكننده و 2 سي سي محلول نشاسته اضافه مي نماييم.  در مرحله آخر زير شير بورت حاوي تيوسولفات برده و تا بي رنگ شدن تيتر مي كنيم ، بی رنگ شدن محصول نشانگر جذب تمامی ید مي باشد :

یا  ppm  کلر باقیمانده 

A: حجم تیوسولفات مصرفی

B: نرمالیته

V: حجم نمونه آب

 

 

PH اندازه گيري

 PHآب در رابطه با باخوردگي، كلرزني، انعقاد وته‌نشيني، سختي‌گيري آب و… اهميت زيادي دارد.

 آب از كاغذ تورنسل استفاده شد ؛  همانطور كه مي دانيم اساس كار PH بمنظور اندازه گيري ميزان

اين روش برمبناي تغيير رنگ كاغذ و مقايسه آن با رنگ هاي مندرج برروي بسته مي باشد .

PH نمونه اندازه گيري شده 6.5 مي باشد.

 

جدول نتایج بدست آمده از آزمایشات فیزیکوشیمیایی نمونه آب شرکت ایران خودرو

 

تفسیر: با توجه به جدول اندازه گیری آزمایشات میکروبی انجام شده برروی آب و تعداد کلیفرم موجود در آب آشامیدنی ؛ آب شرکت ایران خودرو از نظر میکروبی برای شرب سالم بوده و مشکلی ندارد.

با توجه به نتایج حاصل از آزمایشات شیمیایی مشخص می شود که سختی کل آب 291.6  بوده که بيشتر از ميزان حداکثر مطلوب مي باشد ؛ اما از حداکثر مجاز سختی آب بسیار کمتر است. لذا استفاده از این آب بعنوان منبع شرب بلامانع بوده و در تمامي موارد در حد تقریباً مطلوب هستند.

جمع آوری و دفع صحیح فاضلاب

در جهان امروز مسئله آب، مشکلات زیادی را در محیط زیست ایجاد کرده است و جمعیت مناطق شهری به سرعت رو به افزایش است و به همین دلیل صنایع نیز گسترش زیادی پیدا کرده اند. این دو یعنی افزایش جمعیت و توسعه صنایع از نظر تنوع و تعداد از یکدیگر جدا ناشدنی هستند و هر دو سبب تولید مقادیر بسیاری مواد پس مانده و مازاد بصورت مایع و جامد می شوند.

در نتیجه ورود این مواد به منابع آب مانند رودخانه ها، دریاچه ها، آبهای زیرزمینیو ... آلودگی شدید آنها را موجب می گردند. اثرات ورود فاضلابهای صنعتی به منابع آب عبارتند از: کاهش اکسیژن محلول در آب، ته نشیني مواد جامد، سمیت ، تغییرات در مزه و بوو ... با توجه به این موارد فاضلابهای صنعتی نقش مهمي را در آلودگی آبها ، در طبیعت ایفا می کنند.

برای دفع صحيح فاضلاب صنعتی، ابتدا باید مقدار فاضلاب روزانه که وارد آب پذیرفته می شود و نیز عناصر موجود در آنرا تعیین کرد سپس شیوه تصفيه مناسب را برگزید.

با تصفیه فاضلاب و جدا کردن مواد آلوده کننده از پساب صنعتی نه تنها مخاطرات بهداشتی فاضلاب کاهش می یابد، بلکه گاهی عناصر بازیافت شده ارزش اقتصادی دارند و همچنین از آب حاصل نیز می توان برای آبیاری زمینهای کشاورزی بهره جست.

خواص فاضلابهای صنعتی بستگی به نوع فرآیند کارخانه دارد که بر اساس نوع آلاینده می تواند موجب تولید آلودگیهای حرارتی، آلودگی به مواد معدنی، آلودگی به میکروارگانیسم ها ، آلودگی به مواد رادیواکتیو و ... شود.

فاضلاب حاصل از کارخانه ایران خودرو

فاضلاب وارده به تصفیه خانه ایران خودرو شامل فاضلابهای سالن هاي سواری سازی- فاضلاب واحد 309 صندلی سازی و ریخته گری می باشد.

تصفیه خانه از نظر مکانی در ناحیه جنوبی کارخانه ایران خودرو واقع شده است. ظرفیت این تصفیه خانه 2100 می باشد و در سه ساعت از شبانه روز حدود ساعت 10-9 صبح 5/3- 5/2 ظهر و 5/12- 5/11 شب فاضلاب وارد تصفیه خانه می شود.

مراحل تصفیه

1-                آشغالگیری

2-                اندازه گیری دبی به صورت لحظه ای و 24 ساعته

3-                پس از مرحله بالا فاضلاب پشت دریچه ای می ماند. اگرآلودگی فاضلاب به حدی باشد که بتوان آن را دوباره وارد پروسه نمود جهت چربی گیری می رود.

4-                مرحله چربی گیری که در آن روغن ها توسط دکانتور جمع آوری شده و زمان فاضلاب این قسمت حدود 5/1 ساعت می باشد.

5-                ته نشینی که این قسمت فاضلاب به مدت 8 ساعت در داخل حوضچه باقی می ماند.

6-                هوادهی که توسط دو پمپ مستغرق انجام می گیرد.

7-                مرحله انعقاد که به کمک کلروفریک- سولفات آلومینیوم و پلی الکترولیتها انجام می گیرد.

8-                ورود به حوضچه DAF که سر ریز این حوضچه وارد حوضچه دیگری می شود که آنجا آهک و پلی الکترولیتها اضافه شود.

9-                تنظیم PH و کلرزنی.

لجنهای باقی مانده تغلیظ می شوند و برای خشک شدن به بسته خشک کن منتقل می شوند. سرانجام فاضلاب تصفیه شده برای مصارف کشاورزی و سیراب کردن سفره های زیرزمینی کارخانه مورد استفاده قرار می گیرد.

روشهاي تصفيه بطور مرتب و پشت سرهم ذكر شود .

آزمایشات فاضلاب

آزمایشاتی که روی فاضلابها انجام می گیرد جهت تعیین کیفیت آن قبل و بعد از تصفیه شامل سه دسته کلی است. فیزیکی- شیمیایی- بیولوژیکی

آزمايشات فیزیکی

در مورد آزمایشات فیزیکی اندازه گیری PH با استفاده از كاغذ تورنسل صورت گرفت که نتیجه آن:     PH =8  محاسبه شد .

بهترین رنج PH بین 8- 7 می باشد.

آزمايشات شیمیایی

آزمایشات شیمیایی شامل BOD و COD می باشد.

BOD

یکی از مفاهیم که همواره در مباحث فاضلاب مطرح می شود و مورد نظر است، BOD یا اکسیژن بیوشیمیایی مورد نیاز است. هنگامیکه فاضلاب، شیمیایی نباشد به دلیل ارزان بودن تصفیه بیولوژیکی، بهترین روش استفاده از تصفیه بیولوژیکی است که اولین قدم اجرای آن تعیین BOD می باشد.

برای تعیین BOD لازم است که DO اولیه یا DO₁₅ نخست محاسبه شود. DO₁₅ همان DO پانزده دقیقه است.

در مرحله اول آزمایش در دو ظرف مخصوص آزمایش BOD که حجم آن اندازه گیری شده است؛ نمونه های فاضلاب را که با آب مقطر هوادهی شده به حجم 1 لیتر رسیده اند و سایر موارد لازم در آزمایش بدان اضافه شده است تا پر شدن کامـل آنها وارد می کنیم. حالا روی یکی از ظروف ادامه عملیات را انجام می دهیم که مرحله تیتراسیون است. در این مرحله جواب حاصله DO₁₅ خواهد بود.

سپس نمونه دوم را پس از 5 روز نگهداشتن در شرایط 20 ºc دقیقاً به همان صورت مورد آزمایش قرار می دهیم که DO₅ خواهد بود.

حال طبق فرمول زير می توان BOD را محاسبه کرد:

A: حجم تیوسولفات مصرفی      

B: نرمالیته تيوسولفات مصرفی

V: حجم ظرف

X: ضريب رقت برابر با 0.02

COD

این واژه که به معنای نیاز شیمیایی اکسیژن است، دیگر مفهومی است که همراه BOD همواره در مباحث فاضلاب مطرح می شود. COD به معنای میزان اکسیژن است که برای اکسید کردن مواد آلی توسط یک ماده اکسید کننده قوی در فاضلاب لازم است.

جواب COD همواره بزرگتر و یا حداقل مساوی BOD خواهد بود. اساس آزمایش استفاده از اکسید کننده قوی بی کربنات پتاسیم در محیط اسیدی و حرارت است که مازاد بی کربنات توسط فروس آمونیوم سولفات در مجاورت فرآیون اندازه گیری می شود. تعیین COD به زمان بسیار کمی نسبت به BOD نیاز دارد.

در این آزمایش یک ماده اکسید کننده قوی که معمولاً بی کرومات پتاسیم است به محلول نمونه که با آب مقطر رقیق شده است اضافه می شود. سپس به عنوان کاتالیزور و نیز حذف ترکیبات مزاحم مواد لازم مانند سولفات جیوه و سولفات نقره اضافه نموده و محلول در مدت زمانی حدود 2 ساعت با اتصال به مولد حرارت، حرارت داده می شود.

پس از طی این مدت، با آب مقطر سرد، لوله ها شسته و این آب نیز به محلول اضافه می گردد. سپس حجم محلول را به cc350 رسانده و با فروس آمونیوم به همراه فرآیون عمل تیتراسیون صورت می گیرد. کلیه مراحل فوق روی cc50 آب مقطر بعنوان شاهد نیز باید انجام گیرد. با مشاهده رنگ قهوه ای عمل تیتراسیون پایان می یابد. حال طبق فرمول زیر می توان COD را محاسبه نمود:

  : حجم مصرفی فروس آمونیوم برای شاهد

: حجم مصرفی فروس آمونیوم برای نمونه

: نرمالیته فروس آلومینیوم

: حجم نمونه اولیه

با توجه به BOD و COD بدست آمده و مقایسه آن با موارد مشابه می توان اینگونه اظهار داشت که آلودگی فاضلاب از نظر BOD و COD در حد نسبتاً پائینی است. با توجه به اینکه نمونه مورد نظر یک نمونه دقیق نمی باشد، می توان پیش بینی نمود که COD واقعی به مراتب بیشتر از عدد بدست آمده باشد.

روش کار آزمایش BOD

بدلیل اینکه حجم شیشه های BOD مشخص نیست، ابتدا حجم سنجی می نماییم. بدین ترتیب که شیشه های BOD را از آب مقطر پر کرده، اضافه آن را خالی و سپس محتوی شیشه را داخل مزور ریخته و حجم آن را اندازه می گیریم. سپس cc2 نمونه فاضلاب را در مزور cc1000 ریخته با آب مقطر هوادهی شده به حجم cc1000 می رسانیم. Cc2 بافر فسفات (جهت تنظیم PH = 7.3) داخل مزور می ریزیم و بعد cc2 کلروکلسیم و cc2 سولفات منیزیم و cc2 کلروفریک اضافه می نماییم. سپس محتوی مزور را در دو شیشه BOD می ریزیم یکی برای تعیین ₁₅BOD  دقیقه و دیگری را برای BOD 5 روز.

تذکر: از این مرحله آزمایش برای هر دو شیشه BOD یکسان است. با این تفاوت که مواد اضافه برای BOD 5 روز را در روز مقرر به آن اضافه می نماییم.

نکته: باید توجه داشت که موادی  که به شیشه BOD اضافه می شود را نباید با برداشتن کامل درب شیشه به نمونه اضافه نمود. بلکه درب شیشه را کمی بالا می آوریم تا جا برای پیپت باز شود. سپس مواد را به شیشه BOD اضافه می نماییم.

cc20 از نمونه رقیق شده را به داخل ارلن می ریزیم، سپس تعداد 5 عدد سنگ جوش یا Perl را در ارلن می اندازیم تا جوشیدن یکنواخت شود.

برای رفع مزاحمت کلرورها gr 4/0 سولفات جیوه را با ترازو وزن کرده و در ارلن می ریزیم. cc100 بی کرومات پتاسیم را در ارلن می ریزیم. سپس cc30 اسید سولفوریک مخصوص COD اسیدی که در آن سولفات نقره حل شده است) ارلن را به مبرد می بندیم و اجاق را روشن می کنیم. یک بشر را روی سر مبرد می گذاریم. 2 ساعت زمان می گیریم اگر رقیق سازی خوب انجام گیرد، رنگ محلول نارنجی می شود و در غیر اینصورت در هنگام جوشیدن رنگ سبز به خود می گیرد. بعد از 2 ساعت مبرد را برداشته و با پیپت داخل مبرد را با آب مقطر می شوئیم. دیواره ارلن را زیر آب سرد خنک می کنیم. سپس حجمش را با آب مقطر به cc140 می رسانیم. سپس 3 قطره معرف فرایون به آن اضافه کرده و در زیر بورت حاوی فروس آمونیوم سولفات تا تغییر رنگ به قرمز نقره ای تیتر می کنیم.

روش انداره گيري BOD و COD بصورت ديگير انجام شده است و شما از گزارش ترم هاي خيلي گذشته كپي كرديد !!!!!

اهمیت آزمایش BOD :

1-                برای تعیین کیفیت فاضلاب خروجی از کارخانجات از نظر مواد آلی

2-                انتخاب روش تصفیه های بیولوژیکی فاضلاب

3-                برای تعیین راندمان تصفیه بیولوژیکی

4-                برای تعیین اندازه واحدهای تصفیه های بیولوژیکی

5-                برای تعیین ظرفیت تصفیه خود به خود رودخانه ها

 

شرایط آزمایش BOD

PH مناسب، درجه حرارت مناسب، عدم وجود مواد سمی و وجود بعضی عناصر به مقدار جزئی مانند Ca²⁺، Mg²⁺-، Fe²⁺.

 

مزاياي اندازه گیری COD نسبت به BOD

1-     اندازه گیری COD در مدت زمان کوتاه حداقل 3 ساعت اندازه گیری می شود، اما برای BOD 5 روز باید صبر کرد.

2-     اندازه گیری COD برای پساب های صنعتی که حاوی سموم باشند به خوبی قابل اندازه گیری است، اما BOD را نمی توان انجام داد.

3-     چون از اکسید کننده قوی شیمیایی استفاده می شود، مواد آلی به خوبی و به فوربت اکسیده می شوند. به همین دلیل است که جواب COD یک فاضلاب نزدیک به جواب نهایی BOD است و همیشه جواب COD بیشتر از جواب BOD یک فاضلاب درمی آید.

 

 

معایب COD نسبت به BOD

بعضی از مواد نظیر فنل و اسید استیک در اندازه گیری COD جوابی ندارند. ضمناً با اندازه گیری BOD و بکار بردن فرمول هایی می توان سرعت تجزیه مواد آلی را توسط میکروارگانیسم بدست آورد (که در طبیعت نیز چنین اتفاق می افتد).

 

نتايج آزمايشات شيميايي فاضلاب خروجي از كارخانه ايران خودرو

نمونه فاضلاب برداشته شده دارای مشخصات زیر می باشد:

محل برداشت: کانال خروجی (تصفیه خانه مرکزی)

تاریخ نمونه برداری: 15/9/85

ساعت نمونه برداری: 8.30 صبح

روي تمام محاسبات خط كشيده.

 

 

 

تفسير نتايج ؟

جدول نتایج آزمایشات شيميايي (بررسی کیفیت پساب)

 

 

مبارزه علیه حشرات و جوندگان موذی

جوندگان موذی ، حشرات و حیوانات ولگرد در آلوده سازی محیط کار حائز اهمیت می باشند . روشهای مختلفی برای مبارزه با این حشرات و حیوانات پیشنهاد شده است بعنوان مثال از بین بردن کانونهای تولید مثل حشرات به خصوص پشه و مگس و سوسک و ... .

-                    مگسهای مخصوص زباله - مگسهای خانگی: این حشرات بوسیله پاها و پرزهای سطح بدن خود، باکتریها را از مدفوع انسانها و حیوانات و زباله ها، برروی مواد غذایی و وسایل و سطوح مختلف منتقل می کنند. برای کنترل آنها باید محل تخم گذاری مگسها را از بین برد. درب ظروف جمع آوری آشغال را باید همیشه قرار داد. ظروف جمع آوري زباله را پس از نظافت خشک کرد. زیـرا وجود آب و مایعات در زباله دانها ، محیط مناسبي را برای تخم گذاری حشرات موذی فراهم خواهد كرد. زباله ها بویژه در فصلهای گرم بايستي هر چه زودتر از محیط کار خارج گردد. برای از بین بردن حشرات سمپاشی و ضد عفونی محیط کار لازم است.

-                    سوسکها: برای مبارزه با سوسکها باید از بوجود آمدن پناهگاه برای مخفی شدن آنها جلوگیری شود. مواد غذایی در دسترس آنها نباشد. مواد غذایی در ظروف در بسته قرار گیرند، سمپاشی به صورت دوره ای انجام شود.

-                    موشها و سایر جوندگان: موشها قادر به ایجاد بیماریهایی نظیرطاعون می باشند. موشهای بیمار می توانند از طریق مدفوع، ادرار، گزش موجب انتشار آلودگی شوند. بیماریهای مختلفی توسط موش به انسان منتقل می شوند. این مسئله که سم پاشی تا چه موقع مؤثر خواهد ماند به عواملی مانند ماده شیمیایی به کار رفته و سطح مورد نظر بستگی دارد. دوام فعالیت حشره کش ها در سطوح نقاشی شده و نقاشی نشده تفاوت می کند.

سم حشره کش باقیمانده بر روی سطح ممکن است بوسیله دفعات شستشو ، غبار گرفتگی سطوح و ... کاهش یابد. بعلاوه نیاز به تکرار عملیات بستگی به کامل بودن پوشش سم پاشی اولیه و میزان آلودگی دوباره ایجاد شده دارد.

 

روشهای بکار رفته در شرکت ایران خودرو

بهسازی محیط: هدف از حفاظت از محیط زیست با رعایت اصول بهداشتی در جهت پیشگیری از بروز مسائل و مشکلات زیست محیطی است.

کنترل شیمیایی: هدف مبارزه با حشرات و جوندگان موذی به صورت سمپاشی عمومی، روش اسپری می باشد. انواع سموم بکار رفته در شرکت عبارتند از سموم کلرات برای از بین بردن موشها، سموم  پودری و گرانول ، سم فسفید آلومینیوم، سم بایگون. طعمه های ساخته شده با استفاده از سموم گواکولانت یا ضد انعقادی که به نام تجاری کلرات است و سم معدنی فسفره بصورت پودری در کنترل کانالها و لوله های فاضلابموثر مي باشد. بویژه در محلهای طبخ غذا- بهداشتی کردن سیستمهای جمع آوری و دفع صحیح زباله از جمله اقدامات مؤثر است. فاصله زمانی سم پاشی از یک ماه الی سه ماه متغیر می باشد.

 

پیشنهادات

از تماس دست با سم در هنگام زدن سموم پودری تا حد امکان جلوگیری شود. کلیه آبراه ها در کف آبدارخانه، دستشویی و نیز کف کارگاه باید توسط درب هایی جهت جلوگیری از ورود سوسک مسدود شود. زمان مواجهه برای کارگران سم پاش در حد استاندارد باشد و معاینات دوره ای برای ارزیابی تماس و مواجهه کارگران سم پاش انجام شود و در هنگام سم پاشی فرد مجهز به وسایل حفاظت فردی باشد.

سموم با توجه به نوع حشره یا جونده مورد نظر، انتخاب شود تا بازده مفید را داشته باشند.

 

 

مبارزه با حشرات و جوندگان

در صنایع خودرو سازی چون ماده اولیه آنها آهن و فولاد است، کمتر از صنایع غذایی در معرض خطر هستند. مگس خانگی یکی از حشراتی است که سبب انتقال بسیاری از میکروارگانیسمهای بیماریزا می تواند باشد و همیشه تعداد آنها در محیط بستگی به درجه سالم سازی محیط دارد؛ از طرف دیگر نسبت مستقیمی بین وفور مگس و موارد بسیاری از بیماریهای عفونی مانند اسهال خونی و ... وجود دارد.

از طرفی نیز آلوده شدن محیط به انواع موشها علاوه بر خطرات بهداشتی مانند انتقال انواع بیماریها نظیر طاعون و تیفوس موشی، سبب زیانهای اقتصادی بسیار نیز می گردد.

در صنایع یکی از مناسبترین محل ها برای پناه گرفتن موشها اطراف رستورانها، انبارهای مواد غذایی می باشد. هر چند که محل هاي دیگری که بتوانند غذای کافی برای موشها داشته باشند در امان نخواهند بود.

 

پیشنهاد جهت مبارزه با حشرات در صورت وجود

ابتدا باید مشخص کرد که محل اصلی آلودگی و زیاد شدن سوسکها کجاست و در کدام قسمت امکان تخم ریزی این حشرات وجود دارد. شکاف های موجود در گوشه و کنار ساختمان به خصوص محلهای گرم و مرطوب مثل دستشویی، توالت، حمام، زیرزمین، پشت موتور خانه، دستگاهها که معمولاً دارای حرارت زیادی هستند باید بررسی شود.

مبارزه فیزیکی با سوسک مثل بهسازی محیط، کور کردن شکاف دیوار و سقف با سیمان و مصالح، جمع آوری به موقع زباله.

مبارزه شیمیایی با سوسک در صورتی که آلودگی زیاد باشد، با توجه به وضعیت محل از روشهای محلول پاشی، گرد پاشی، طعمه گذاری و مه پاشی استفاده می شود.

 

سموم پیشنهادی

کوپکس    ^  1 لیتر آب + 150 گرم پودر.

فایکام     ^  10 لیتر آب + 60 گرم پودر.

سایپرمترین 20 درصد و آیکون ^  یک بسته سایپرمترین cc70 در یک بسته آیکون و 10 لیتر آب.

اکتلیک ^  10 لیتر آب + cc500 سم.

سایپرمترین  ^ 10 لیتر آب + cc100 سم.

برای اثر بخشی 2 تا 3 ماه سم در سطح باقی بماند.

 

ایجاد تسهیلات بهداشتی کافی

در هر صنعتی ایجاد تسهیلات کافی مانند: توالت، دستشویی، دوش و اطاق تعویض لباس از ضروریات است. ایجاد تسهیلات کافی و نگهداری آنها به صورت تمیز و بهداشتی و اجرای مقررات بهداشتی در مورد موظف نمودن کارگران به استفاده از آنها نه تنها خود کارگر را از خطرات بیماریها محافظت خواهد نمود، بلکه از انتشار ارگانیسمهای بیماری زا و عفونتهای حاصله از آنها نیز در بین کارگران مؤثر خواهد بود.

 

تعداد توالتها

برای هر جنس، توالتها به تعداد کافی و جداگانه بر حسب جدول زیر مورد نیاز است.

تعداد توالتهای مورد نیاز برای هر جنس متناسب با تعداد حداکثر کارگرانی است که در هر شیفت کار در کارخانه به کار مشغولند.

 

بررسی وضعیت توالتها، دستشوی و حمام در كارخانه ایران خودرو و مقایسه آن با استاندارد

 

تعداد دستشویی ها، توالتها و دوشها مقداری از حد استاندارد پائین تر می باشد که توصیه می شود تعداد آن افزایش یابد.

از نظر بهداشتی در وضعیت مساعدی قرار دارد ولی تعداد آن مناسب نیست.

 

آيا تسهيلات بهداشتي همگي در يك محل مستقر است كه بصورت كلي محاسبه نموديد ؟؟

 

دفع مواد زائد جامد صنعتی

رعایت نظافت امری است ضروری که هر فرد باید بدان توجه کند. محل کار باید طوری طراحی گردد که قابل شستشو باشند. محل مواد زائد جامد و زباله باید سر پوشیده بوده و در محیط آزاد در محوطه کارگاه نباشد، در غیر اینصورت حشرات به راحتی در آن جای گرفته و سبب اشاعه بیماری می شوند.

 

ترکیبات مختلف زباله

برای ارزیابی و برگزیدن سیستم حمل و نقل و لوازم نگهداری مواد جامد پی بردن به ترکیبات این مواد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ترکیبات زباله در کارخانه ایران خودرو به دو دسته زباله های صنعتی و غیر صنعتی تقسیم می شوند. زباله صنعتی شامل:

دستکش ها- لباس کار و ضایعات هر پروسه می باشد.

زباله های غیر صنعتی شامل مواد زائد درمانگاه، پسمانده مواد غذایی، کاغذ و کارتن، پارچه کهنه و ... می باشد. ضایعات فلزی حاصل از برش و تراش قطعات یا صافکاری و ... جهت بازیافت به کارگاه ریخته گری منتقل شده و ذوب می شوند.

کاغذ ، کارتن و خرده شیشه ها در هر سالن جمع آوری شده و مستقیماً به کارخانه بازیافت مربوطه منتقل و بازیافت می شوند. بدین ترتیب برنامه جمع آوری زباله های تفکیک شده در محل همواره مورد توجه است.

در هر سالن سطلهایی برای مواد زائد خوراکی (نان خشک) و نیز در سالن رنگ سطلهایی برای ظروف رنگی و پارچه کهنه های رنگی وجود دارد که در طول روز این سطلها تخلیه شده و به ایستگاه تخلیه زباله منتقل می شوند و توسط شهرداری به بیرون شهر در کهریزک انتقال داده می شوند؛ ضایعات غیر صنعتی به این صورت جمع آوری شده و ضایعات صنعتی قابل بازیافت هم پس از جمع آوری از سطح شرکت در قسمت اقلام مازاد به فروش می رسد تا دوباره بازیافت شده و به چرخه صنعت بازگردد.

 

پیشنهاداتی برای بهتر شدن وضع نگهداری زباله ها و دفع آن در کارخانه ايران خودرو

1-    نکاتی ایمنی درباره حریق  بعلت مصرف مواد قابل اشتعال مخصوصاً در سالن رنگ منجمله مواد پلاستیکی آغشته به روغن و نفت در زباله ها باید رعایت شود. ظروف درب دار قابل شستشو باید استفاده شود و عمل تمیز کردن و ضد عفونی کردن بطور مرتب

اين ضايعات چگونه دفع مي شوند ؟ پيشنهاد شما براي مراحل جمع آوري و نگهداري موقت و دفع ؟

2-    صورت پذيرد. کارگران و افرادی که با زباله ها در تماس مستقیم هستند باید از لباسهای حفاظتی و دستکش و ماسک جهت جلوگیری از انتقال عفونت و بیماری استفاده كنند. غذاها در این کارخانه به صورت آماده و پیمانکاری است.

3-    بررسی وضعیت سلف سرویسهای شرکت ایران خودرو

 همانطور که گفته شد در حال حاضر غذا به صورت آماده به داخل شرکت آورده شده و به مدیریتهای مختلف ارسال می گردد. مراکز اداری و دفترهای این شرکت غذا را توسط فرد مسئولی که در هر قسمت است تحویل می گیرند و در بخش های تولید و کارگاههای تولید به دلیل آلوده بودن محل کار، غذا به رستوران های هر قسمت داده می شود ولی طی بررسی فقط در یکی از سالنهای مونتاژ است که رستوران دارای دیوار هایی از جنس توری مشبک می باشد و سقف ندارد. یعنی همان هوای آلوده وارد رستوران می شود. پیشنهاد می شود که این رستوران را از قسمتهای دیگر کارگاه جدا کنند و محل مناسب برای سرو غذا در نظر بگیرند تا آلودگی کارگاه باعث آلوده شدن میزها و صندلی ها نشود.

4-    افرادی که غذا را سرو مي كنند از کلاه و دستکش استریل فیکس دست استفاده می کنند و لباس بصورت بلوز و شلوار سفید می باشد. در محل سرو غذا مگس کش برقی وجود دارد. کف محل بوسیله تی تمیز می شود. دیوارها تا حدود 120 سانتیمتر سنگ شده اند و بقیه دیوار تا سقف رنگ روغن می باشد.

در سالنهای غذاخوری بين هر 2 تا 3 میز، سطلهای بزرگ با نایلون مشکی وجود دارد که افراد پس از صرف غذا ظروف یکبار مصرف خود را داخل آن می اندازند.