1-

زمينه و هدف: هدف از مطالعه حاضر تعيين سطح ريسک ارگونوميکي ناشي از استرس پوسچرال و ميزان شيوع اختلالات اسکلتي عضلاني در صنعت مي باشد. محل مطالعه صنعت توليد لوازم خانگي است.
کارگران پرسکا، نقطه جوش، تراشکار، مونتاژ کار، برشکار، رنگ کار با پوسچرها و بار کاري متفاوت انتخاب شدند.
روش بررسي: جهت نمونه گيري روش تصادفي طبقه اي و روش هاي ارزيابي سريع تمام بدن (REBA) و پرسشنامه نورد يک به ترتيب براي ارزيابي ريسک و مشخص نمودن ميزان شيوع WMSDs مورد استفاده قرار گرفتند.
يافته ها: روش REBA مي تواند در يک مشاهده کوتاه مدت وضعيت پوسچر افراد را ارزيابي کرده و با ثبت اين پوسچرها در توليد ابزار جديد، ترکيب پوسچرهاي استاتيک و ديناميک، فاکتورهاي بلندکردن بار، وضعيت اندام فوقاني صحيح مي توان از نتايج اين روش بهره گرفت. به روش مشاهده مستقيم پوسچر افراد پس از فازبندي کارها کد داده شدند. سطح ريسک در بخش پرس (پانج دوربري با نمره ربا (13 و جوشکاري (خم کاري ورق با نمره ربا برابر (13 بالا است.
نتيجه گيري: سطح ريسک بخصوص در بخش برش بايد کاهش يابد و مديريت انجام اقدام کنترلي و اصلاحي در اين بخش را بايد در اولويت قرار دهند.

2-

زمينه و هدف: کارگاه هاي رنگ کاري بخشي از صنايع درودگري مي باشند که در آنها با وجود پيشرفت هاي صنعت و تکنولوژي، نيروي انساني همچنان بيشترين سهم را در انجام وظايف ايفا مي کند. از آنجا که انجام اين گونه کارهاي دستي اغلب به علت آگاه نبودن کارگران و طراحي نامناسب محيط کار و ابزار، با وضعيت بدني نامطلوبي صورت مي گيرد، لذا ارزيابي ارگونوميک محيط کار و بهبود شرايط بر اساس آن ضروري به نظر مي رسد. طراحي چک ليست و محاسبه شاخص هاي ارگونوميک و به کارگيري آنها مي تواند در اين ارزيابي مفيد باشد. اين مطالعه با هدف بررسي ريسک فاکتورهاي اختلالات اسکلتي - عضلاني و تعيين سطح اقدامات اصلاحي در اين گروه از کارگاه ها انجام گرفت.
روش بررسي: پس از آناليز وظايف در کارگاه هاي رنگ کاري براي 47 کارگر با استفاده از چك ليست ارگونوميک طراحي شده، شاخص هاي ارگونوميك محاسبه و در نهايت عوامل خطر شناسايي گرديد. شاخص به دست آمده به عنوان معياري براي مشخص ساختن وضعيت ارگونوميک و دسته بندي اولويت اقدامات اصلاحي به کار گرفته شد. جهت تعيين ميزان شيوع اختلالات اسکلتي - عضلاني از پرسشنامه نورديک استفاده گرديد. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از آزمون من ويتني و آزمون نسبت ها انجام گرفت.
يافته ها: ميانگين سني کارکنان کارگاه هاي رنگ کاري 28.78 سال و در محدوده 17-58 سال قرار داشت. کمردرد با %38.3، داراي بيشترين ميزان شيوع در بين کارگران بود. در بررسي رابطه بين ميانگين شاخص هاي ارگونوميک محاسبه شده در حضور و عدم حضور هر يک از اختلالات اسکلتي - عضلاني، بين اين شاخص ها و اکثر اختلالات رابطه معني داري (a<0.05)، مشاهده گرديد. ميانگين اين شاخص ها در نبود اين اختلالات بيشتر بود، كه در نتيجه وضعيت مطلوب تر ارگونوميک را نشان مي داد. %85.11 از کارکنان در اولويت اول دسته بندي اقدامات اصلاحي (يعني لزوم انجام هرچه سريع تر اقدامات اصلاحي) قرار گرفتند. ابزار دستي نامناسب، پوسچر نامطلوب و سازماندهي نادرست کار از عوامل خطر در اين کارگاه ها شناخته شد.نتيجه گيري: چک ليست تهيه شده جهت ارزيابي وضعيت ارگونوميک مي تواند روشي مناسب، سريع و کم هزينه و ابزاري موثر در انجام اقدامات اصلاحي در جهت بهينه سازي اين نوع کارگاه ها و کارگاه هاي مشابه باشد. همچنين اين مطالعه نشان داد عمده مشکلات ارگونوميک در اين کارگاه ها ناشي از طراحي ابزار دستي، پوسچرکار و سازماندهي کار است

3 -

زمينه و هدف: ناراحتيهاي اسكلتي- عضلاني بخش عمده اي از بيماريهاي شغلي را در محيطهاي كاري مختلف از جمله پرستاري به خود اختصاص مي دهند. ارزيابي فعاليتهاي كاري به روش تحليل وضعيتها در اقدامات پرستاري ضمن مشخص نمودن موارد خطرساز و مسبب ايجاد صدمات اسكلتي- عضلاني، مي تواند زمينه را براي ارايه راهكارهاي پيشگيري مناسب، فراهم نمايد. مطالعه حاضر با هدف ارزيابي ارگونوميكي وضعيتهاي بدني افراد حين انجام برخي مراقبتهاي پرستاري به روش REBA و تعيين فراواني مشكلات اسكلتي- عضلاني در پرستاران انجام شد.روش تحقيق: در اين مطالعه مقطعي، تمام پرستاران شاغل رسمي در بخشهاي داخلي و جراحي بيمارستانهاي امام رضا (ع) و ولي عصر(عج) وابسته به دانشگاه علوم پزشكي بيرجند در سال 1384 انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد نورديك و فرم بازنگري مشاهده اي REBA در شش وضعيت شايعتر انجام كار در پرستاري جمع آوري و با استفاده از نرم افزار REBA جهت تعيين تراز خطر و اعمال تغيير مورد لزوم در وضعيت مورد مشاهده، تفسير و سپس با آمار توصيفي و تحليلي تجزيه و تحليل شدند.يافته ها: در مجموع 43 نفر پرستار مورد بررسي قرار گرفتند؛ %95.3 از آنان مؤنث و ميانگين سني آنان 34.8 ± 5.94 سال بود. %58.1 داراي مدرك كارشناسي پرستاري و %41 سابقه كار كمتر از 5 سال داشتند. بيشترين ناراحتي در پا (%62.8) و كمر (%53.5) بود. در بيشتر موارد علت احتمالي مشكل از ديدگاه فرد، كار در محيط شغلي عنوان گرديد. گرچه در همه موارد بررسي شده، تراز خطر متوسط بود و نياز به تغيير وضعيت وجود داشت ولي در تكنيك جابه جا كردن بيمار، نمره 8 REBA و بالاتر بود كه به معني تراز خطر زياد و خيلي زياد است و تغيير سريع يا فوري وضعيت، ضروري مي باشد. نتيجه گيري: با توجه به نتايج اين مطالعه، براي پيشگيري از بروز مشكلات عضلاني- اسكلتي در پرستاران بايد در برنامه هاي آموزشي و اجرايي، به آموزش اصول مكانيك صحيح بدن، بويژه در حين اقدامات پرستاري با توجه به فرايند ارگونوميك و با استفاده از وسايل كمكي توجه نمود.


4-

بيان مساله: ناراحتيهاي اسكلتي- عضلاني بخش عمده‌اي از بيماريهاي شغلي را درمحيطهاي كاري به خود اختصاص مي‌دهد؛ پيشگيري از بروزاين ناراحتيها مستلزم ارزيابي و اصلاح وضعيتهاي كاري با استفاده از روشهاي تحليل شغلي علم ارگونومي مي‌باشد. هدف: مطالعه حاضر با هدف ارزيابي ارگونوميكي وضعيتهاي انجام كار شاغلين حرفه‌هاي دندانپزشكي شهرستان بيرجند با استفاده از روش Rapid Entire Body Assessment (REBA) و بررسي ارتباط ناراحتيهاي اسكلتي- عضلاني در نواحي مختلف بدن آنها با وضعيتهاي كاري انجام شد.روش بررسي: در اين مطالعه توصيفي- تحليلي وضعيتهاي انجام كار 48 نفر شاغل در حرفه‌هاي مختلف دندانپزشكي با استفاده از روش REBA ارزيابي شد. ميزان شيوع ناراحتيهاي اسكلتي- عضلاني نيز با استفاده از پرسشنامه نورديك (Nordic) به دست آمد. اطلاعات جمع‌آوري شده با استفاده از آزمونهاي آماري t مستقل، Chi-Square و Fisher مورد تحليل قرار گرفتند. (p?0.05) به عنوان سطح معني‌داري در نظر گرفته شد.يافته‌ها: در اين بررسي شيوع ناراحتي گردن 65%، كمر 60%، شانه 38% و مچ دست 31% بود. شيوع ناراحتيهاي گردن، شانه و مچ دست در زنان بيشتر از مردان بود. رابطه بين ناراحتيهاي ران و ساق پا با سابقه كار، رابطه بين ناراحتي مچ و كف پا با شاخص توده بدني (BMI) و نيز رابطه بين ناراحتيهاي اسكلتي- عضلاني با وضعيتهاي كاري افراد مورد پژوهش معني‌دار بود(p<0.005) .
نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد كه وضعيتهاي كاري افراد مورد تحقيق نياز به اصلاح دارد؛ همچنين آموزش دندانپزشكان در زمينه شناخت عوامل خطر بيومكانيك و روشهاي اصولي و صحيح انجام كار ضروري است.

كليد واژه: ارگونومي، ناراحتيهاي اسكلتي- عضلاني، دندانپزشكي، REBA

5-

هدف: اختلالات اسکلتي - عضلاني (MSDs) يکي از عوامل شايع آسيب هاي شغلي و ناتواني در کشورهاي صنعتي و کشورهاي در حال توسعه است. اين موضوع باعث شده که امروزه در دنيا تحقيقات زيادي در زمينه اين اختلالات و شيوه هاي ارزيابي خطر ابتلا به آنها انجام شود. مطالعه حاضر با هدف تعيين شيوع اختلالات اسکلتي - عضلاني و ارزيابي ريسک ابتلا به اين اختلالات در کارگران يک صنعت لاستيک سازي در پاييز 1384 در شهر شيراز انجام شده است. نتايج بدست آمده مي تواند در ارايه راههاي پيشگيري از آسيب هاي ياد شده مورد استفاده قرار گيرد و به تامين سلامت نيروي کار کمک کند.
روش بررسي: در اين مطالعه توصيفي - تحليلي تمام بخش هاي خط توليد کارخانه شامل 16 واحد به عنوان نمونه انتخاب شدند. در هر واحد و در هر شيفت، 50 درصد نيروي کار شاغل به طور تصادفي انتخاب و به مطالعه راه يافتند. در مجموع 454 نفر در اين مطالعه شرکت کردند. ميزان شيوع علايم اختلالات اسکلتي - عضلاني با استفاده از پرسشنامه نورديک مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور ارزيابي خطر ابتلا به اختلالات اسکلتي - عضلاني از روش QEC استفاده شد. براي اين منظور در هر ايستگاه کاري از کارگر فيلم گرفته شد. در مجموع از 56 ايستگاه کاري فيلم برداري شد.
يافته ها: ميانگين سن و سابقه کار افراد مورد مطالعه به ترتيب برابر با 7.3±29.8 سال و 6.1±6.7 سال بدست آمد. 73.6 درصد از افراد مورد مطالعه اظهار کردند که در طي 12 ماه گذشته حداقل در يک ناحيه از بدن دچار اختلالات اسکلتي - عضلاني بوده اند. بيشترين اختلالات در ناحيه کمر (50.2 درصد)، زانو (48.5 درصد) و پشت (38.1 درصد) گزارش شده است. آزمون هاي آماري نشان دادند که بين اختلالات اسکلتي - عضلاني و سطح ريسک در طي 12 ماه گذشته ارتباطي معني دار وجود دارد (p<0.001)، به گونه اي که اختلالات در افرادي که سطح ريسک بسيار بالا دارند بيشتر است. نتايج مشخص ساختند که QEC روشي است که مي تواند براي تعيين ريسک خطر ابتلا به اختلالات اسکلتي - عضلاني به خوبي مورد استفاده قرار گيرد و نتايج قابل اعتمادي را به دست دهد.

نتيجه گيري: اين مطالعه نشان داد که ميزان شيوع اختلالات اسکلتي - عضلاني ناشي از کار در بين کارگران کارخانه لاستيک سازي مورد مطالعه بالا است. بر اساس نتايج بدست آمده، عمده ترين مشکل ارگونوميک در واحدهاي مورد مطالعه پوسچر نامطلوب، بلندکردن و حمل دستي بار و خمش و پيچش کمر مي باشد. انجام اقدامات اصلاحي جهت بهبود شرايط کار ضروري است.

كليد واژه: اختلالات اسکلتي - عضلاني، روش QEC، صنعت لاستيک سازي، پرسشنامه نورديک


6 -

زمينه و هدف: اختلالات اسکلتي - عضلاني مرتبط با کار شايع ترين بيماريها و آسيب هاي شغلي مي باشند. هدف از اين تحقيق مطالعه ريسک فاکتورهاي اختلالات اسکلتي - عضلاني در کارگران ساختمان سازي با روش PATH بود.

روش کار: مطالعه از نوع توصيفي تحليلي به روش مقطعي بود که در چهار کارگاه ساختمان سازي انجام گرفت. در مجموع 3100 مشاهده براي 89 کارگر در 14 شغل ساختمان سازي انجام گرفت. در اين مطالعه توسط روش PATH درصد زماني وضعيت هاي تنه، پاها و دستها، فعاليت هاي حمل دستي، ابزارهاي مورد استفاده و حمل دستي بار در وظايف مشاغل مورد مطالعه تعيين گرديد.
نتايج: وضعيت هاي تنه، پاها و دستها و وزن ابزار و اشيا حمل شده در بين مراحل کاري مورد مطالعه از نظر آماري تفاوت معني داري را نشان دادند (p<0.0001). وضعيت خنثي تنه به ميزان زيادي مشاهده شد. وضعيت خنثي پاها در بيشتر از 50 درصد و وضعيت خنثي دستها در بيشتر از 80 درصد از زمان کاري کارگران مشاهده شد. ابزارهاي مورد استفاده با فراواني هاي مختلفي در مشاغل ساختمان سازي استفاده مي شوند. بيشترين گروه وزني حمل شده مربوط به گروه کمتر از 5 کيلوگرم مي باشد.
نتيجه گيري: نتايج اين مطالعه مي تواند در جلوگيري از اختلالات اسکلتي - عضلاني کارگران صنعت ساختمان سازي استفاده شود. نتايج مطالعه نشان داد کارگران ساختمان سازي درصد بيشتري از زمان کارشان را با وضعيتهاي خنثي سپري مي نمايند، اما انجام مداخلات ارگونوميکي در مشاغل مشخص شده ضروري به نظر مي رسد.

كليد واژه: ارزيابي ريسک، ارگونومي، ريسک فاکتورهاي اختلالات اسکلتي - عضلاني، کارگران ساختمان ساز


7 -

مقدمه: آسيب هاي اسکلتي- عضلاني مرتبط با کار، از جمله بزرگترين مشکلات بهداشتي شغلي در کشورهاي صنعتي و در حال توسعه است که در اثر وضعيت هاي بدني نامناسب کاري رخ مي دهند. يکي از شيوه هاي مهم ارزيابي پوسچر، روش ارزيابي سريع اندام فوقاني (رولا) است. مطالعه حاضر به منظور بررسي ارگونوميکي خطر بروز اختلالات اسکلتي- عضلاني اندام هاي فوقاني کارگران سالن مونتاژ يک کارخانه خودروسازي مهم کشور در شهر تهران در زمستان 1383 انجام گرفت.
روش کار: به منظور انجام اين مطالعه توصيفي، 196 کارگر با 37 پوسچر که داراي بيشترين تکرار وظيفه کاري در سالن مونتاژ و خط هاي تزئينات، مکانيکي و صندلي بندي بودند، به عنوان نمونه انتخاب شدند و با استفاده از روش رولا که از اعتبار و پايايي بالايي برخوردار است. مورد بررس قرار گرفتند.
يافته ها: نتايج بررسي نشان داد بالاترين امتياز پوسچر نامناسب در سه خط تزئينات، مکانيکي و صندلي بندي سالن مونتاژ امتياز 7 مي باشد و امتياز کسب شده در اين سه خط از نظر آماري معنادار نمي باشد (p=0.178) و اختلافي با يکديگر ندارند. همچنين از علل سطح اقدامات چهارم در خط تزئينات، حمل بار سنگين بين 30-10 کيلوگرم و کار در زير ماشين بود.
نتيجه گيري: با توجه به سطح اولويت اقدامات اصلاحي چهارم که در پوسچرها به دست آمده مشخص مي گردد که ايجاد تغييرات و بهبود شرايط کار از طريق مداخله هاي ارگونوميکي بايد سريعا انجام شود. انجام مطالعات بعدي و آناليز شغلي در زمينه راهکارهاي حذف پوسچرهاي نامناسب کاري توصيه مي شود.

8 -

زمينه و هدف: عدم توازن بين نيازهاي شغلي و تواناييهاي فرد منجر به اختلالات اسکلتي عضلاني شغلي مي شود(Abdoli Eramaki 2000) . اختلالات اسکلتي عضلاني يکي از بزرگترين مشکلات بهداشت شغلي در کشورهاي در حال توسعه مي باشد که ناشي از عوامل خطرساز وضعيتهاي بدني نامناسب کاري، اعمال نيروي زياد، حرکات تکراري، ارتعاش، طولاني بودن زمان انجام کار و عوامل رواني بوده و موجب بروز دردهاي خفيف کمر تا معلوليتهاي شديد مي شود(Kuorinka and Forcier 1995) اين پژوهش با هدف تعيين شيوع علايم اختلالات اسکلتي - عضلاني در اندامهاي گوناگون بدن کارگران نانوايي ها، ارزيابي وضعيت بدني کار آنها و تعيين عوامل خطرساز ارگونوميک و فردي موثر در وقوع اختلالات اسکلتي - عضلاني کارگران نانوايي هاي شهر اراک انجام شده است.
روش کار: در اين مطالعه مقطعي - تحليلي، 233 کارگر شاغل در نانوايي هاي شهر اراک که طور تصادفي انتخاب شدند و شيوع علايم اختلالات اسکلتي - عضلاني و عوامل خطرساز موثر در وقوع آنها با تاکيد بر وضعيت بدني کاري به روش تجزيه و تحليل وضعيتهاي بدني هنگام کار OWASو استفاده از پرسشنامه نورديک مورد مطالعه قرار گرفت.
نتايج: بيشترين شيوع اختلالات به ترتيب در نواحي زانو 61.2%، کمر 55.8% و پا 53.9، شانه 44.6% کارگران بدست آمد. ميزان شيوع آسيب در نواحي شانه و کمر در شاطرها و آرنج و کمر و ران در چونه گيرها بيش از ساير مشاغل بوده است و از لحاظ آماري اختلاف معني داري بين نوع شغل و آسيبهاي فوق الذکر وجود دارد (p<0.05). آناليز OWAS جهت توزيع فراواني فازهاي کاري کارگران شاغل در نانوايي هاي شهر اراک، نشان داد که 58.5% وضعيت بدني طبيعي (گروه OWAS 1)،%34.7 وضعيت بدني استرس زا (گروه OWAS 2)، %4 وضعيت بدني مضر (گروه OWAS 3) و 2.5% وضعيت بدني بسيار مضر (گروه OWAS 4) داشته اند. همچنين ارتباط معني داري بين ناراحتي گردن، آرنج، شانه و زانو با سابقه کاري بدست آمد(p<0.05) .نتيجه گيري: با توجه به اينکه42.2 درصد وضعيتهاي بدني مربوط به کار اين کارگران، استرس زا تا خيلي مضر هستند و نيز شيوع بالاي اختلالات اسکلتي عضلاني (MSDs) در نواحي مختلف بدن آنها نياز به مداخله هاي ارگونوميکي به منظور تصحيح پستهاي کاري ضروري به نظر مي رسد.

كليد واژه: تجزيه و تحليل وضعيتهاي بدني هنگام کار، اختلالات اسکلتي عضلاني کار، آناليز وضعيت بدني، کارگران نانوايي، عوامل خطرساز

9 -

زمينه و هدف: در دانش ارگونومي روشهاي متعدد ارزيابي ريسك تعريف شده كه هر كدام براي بررسي فاكتورهاي خاصي به كار ميروند. از جمله متدهاي موجود، روش شاخص فعاليتهاي تكراري شغلي (OCRA) مي باشد كه با توجه به فاكتورهاي دخيل در آن براي صنايعي كه داراي حركات تكراري، اعمال نيرو، پوسچر نامناسب و فقدان دوره هاي بازيابي هستند مفيد مي باشد. با توجه به اينكه در صنعت مونتاژ تمامي اين ريسك فاكتورها وجود دارد، لذا روش OCRA ميتواند به عنوان يكي از مفيدترين روشهاي ارزيابي ريسك فاكتورهاي ارگونوميكي موجود در اين گونه صنايع بكار رود. در اين تحقيق نيز هدف ارزيابي ريسك هاي ارگونوميكي ناشي از كار از طريق شاخص OCRA در صنعت مونتاژ مي باشد.

روش بررسي: در اين تحقيق با استفاده از روش مشاهده اي آناليز مشاغل انجام شد و هر شغل (job) به وظايف (tasks) و هر وظيفه به فعاليتها (Actions) و هر فعاليت به حركات (Movement) تجزيه گرديد. سپس با استفاده از روش OCRA آناليز حركات تكراري انجام شد و 166 شاخص OCRA در دو خط مونتاژ محاسبه گرديد. همچنين با استفاده از روش استاندارد نورد يك اطلاعاتي در مورد خصوصيات فردي و شكايات اسكلتي عضلاني اندام هاي فوقاني در كل 10 كارگاه صنعت جمع آوري شد. در اين تحقيق از نرم افزار OCRA، نرم افزار آماري SPSS 10 و آزمونهاي Paired-t-test و chi-square استفاده گرديد.
يافته ها: در خط مونتاژ B بيشترين ريسك دست راست 66 درصد بوده كه به سطح ريسك 3 (ريسك كم) و در خط مونتاژ A بيشترين ريسك دست راست 44 درصد بوده كه به سطح ريسك 4 (ريسك قابل توجه) مربوط مي گردد. در خط مونتاژ B بيشترين ريسك دست چپ 53.19 درصد بوده كه به سطح ريسك 3 و در خط مونتاژ A بيشترين ريسك دست چپ 38 درصد بوده كه به سطح ريسك 3 مربوط مي شود. پس از مقايسه شاخص OCRA ميان دست راست و چپ اختلاف معني داري بين شاخص مواجهه دو دست مشاهده گرديد (P<0.001). نتايج نشان داد بيشترين شكايات مونتاژكاران مربوط به قسمت مچ دست 86.6) درصد) و انگشتان دست 62.2) درصد) بوده است. همچنين بين سن و سابقه كار با اختلالات اسكلتي عضلاني اندامهاي فوقاني ارتباط معني دار بدست آمد (P<0.001).
نتيجه گيري: پس از بررسي دو خط مونتاژ مشخص گرديد كه خط مونتاژ A نسبت به B داراي بيشترين ريسك حركات تكراري شغلي مي باشد. همچنين در خط A بيشترين ريسك مربوط به دست راست و در خط B بيشترين ريسك مربوط به دست چپ بوده است. با توجه به اين كه بيشترين شكايات افراد از ناحيه مچ و انگشتان دست مي باشد، مي توان نتيجه گرفت بيشترين ناحيه درگيري اندام فوقاني مونتاژكاران در مچ و انگشتان دست بوده است. در نهايت بدليل اين كه تمامي فاكتورهاي روش OCRA در صنعت مونتاژ وجود دارد، اين روش مي تواند بعنوان يكي از موثرترين روشهاي ارزيابي ريسكهاي ايجاد كننده اختلالات اسكلتي عضلاني اندامهاي فوقاني در اين گونه صنايع بكار رود.









كليد واژه: ريسكهاي ارگونوميكي، اختلالات اسكلتي عضلاني اندام فوقاني، شاخص OCRA، پرسشنامه نورديك










10 -

زمينه و هدف: هدف از مطالعه حاضر تعيين سطح ريسک ارگونوميکي ناشي از استرس پوسچرال و ميزان شيوع اختلالات اسکلتي عضلاني در صنعت مي باشد. محل مطالعه صنعت توليد لوازم خانگي است.

کارگران پرسکا، نقطه جوش، تراشکار، مونتاژ کار، برشکار، رنگ کار با پوسچرها و بار کاري متفاوت انتخاب شدند.
روش بررسي: جهت نمونه گيري روش تصادفي طبقه اي و روش هاي ارزيابي سريع تمام بدن (REBA) و پرسشنامه نورد يک به ترتيب براي ارزيابي ريسک و مشخص نمودن ميزان شيوع WMSDs مورد استفاده قرار گرفتند.
يافته ها: روش REBA مي تواند در يک مشاهده کوتاه مدت وضعيت پوسچر افراد را ارزيابي کرده و با ثبت اين پوسچرها در توليد ابزار جديد، ترکيب پوسچرهاي استاتيک و ديناميک، فاکتورهاي بلندکردن بار، وضعيت اندام فوقاني صحيح مي توان از نتايج اين روش بهره گرفت. به روش مشاهده مستقيم پوسچر افراد پس از فازبندي کارها کد داده شدند. سطح ريسک در بخش پرس (پانج دوربري با نمره ربا (13 و جوشکاري (خم کاري ورق با نمره ربا برابر (13 بالا است.
نتيجه گيري: سطح ريسک بخصوص در بخش برش بايد کاهش يابد و مديريت انجام اقدام کنترلي و اصلاحي در اين بخش را بايد در اولويت قرار دهند.

كليد واژه: پوسچر، ربا، سطح ريسک ارگونوميکي

11 -

زمينه و هدف: نگاهي به آمار و برون دادهاي منتشره در زمينه شيوع اختلالات اسکلتي عضلاني در کشورهاي مختلف جهان و ايران، اهميت و ضرورت پرداختن به بررسي وضعيت ارگونوميک مشاغل را نمايانتر مي کند. اين اختلالات در اثر مواجهه طولاني مدت با عوامل ايجاد کننده آنها بتدريج در يک فرايند طولاني يا بر اثر وارد شدن ضربه بر بخشي از دستگاه اسکلتي عضلاني ايجاد شوند. از آنجا که درصد زيادي از نيروي کار در کارگاههاي سد سازي و ساخت و ساز مشغول بکار بوده و اين کارگران بيشتر زمان کار خود را با وضعيت هاي بدني نامناسب متعدد سپري مي کنند لذا پرداختن به بررسي وضعيت ارگونوميک مشاغل اين صنعت حايز اهميت است.
روش کار: اين پژوهش يک مطالعه توصيفي تحليلي - مقطعي است که در سال 1387 انجام شد. نمونه پژوهش، کارگران يک کارگاه سد سازي در شهرستان تکاب (110 نفر مرد) و مشاغل مختلف موجود در اين کارگاه (25 شغل) و ابزار پژوهش پرسشنامه نورديک و چک ليست National Institute of Occupational Health-Center to Protect Workers Rights (NIOSH-CPWR) و نمونه گيري به روش تصادفي ساده بود در نهايت براي آناليز داده ها از نرم افزار SPSS استفاده گرديد.
نتايج: ميانگين سابقه کار کارگران 36.6±86.86 ماه بود. بررسي ها نشان داد که بيشترين شيوع اختلالات اسکلتي عضلاني در ناحيه کمر (%55.5) بوده و بين شيوع اختلالات با شغل، ساعات ايستاده و نشسته در حين كار، سابقه كار، سن، مصرف سيگار، تحصيلات، وزن، وضعيت نشيمن گاه و ايستاده بودن، فشار توليد، داشتن وضعيت هاي بدني نامطلوب و سطوح کار و پياده روي رابطه معني دار وجود داشت. مهمترين دليل ايجاد اختلالات اسكلتي عضلاني نيز داشتن وضعيت هاي بدني نامطلوب در حين كار بود.
نتيجه گيري: نتايج اين مطالعه نيز مشابه ساير تحقيقات در اين زمينه، نشان داد که بررسي وضعيت ارگونوميکي مشاغل مي تواند اطلاعات ارزشمندي در زمينه اتخاذ تدابير پيشگيري، برنامه هاي آموزشي، انجام معاينات کارگري در اختيار کارفرمايان و مسولان ايمني و بهداشت قرار دهد.

كليد واژه: كارگران سد سازي، چك ليست NIOSH-CPWR، اختلالات اسكلتي عضلاني، وضعيت ارگونوميك

12 -

زمينه و هدف: بسياري از شواهد در بسياري از کشور هاي در حال رشد نشان داده است که فقدان تناسب ميان تکنولوژي و استفاده کننده آن در محيطي که تکنولوژي در آن بکار گرفته مي شود، نتايج منفي و حوادث ناشي از کار را سبب شده است. در اين حال ارگونومي دانش جواني است که در افزايش بهره وري و بالابردن سطح تندرستي کارکنان نقش بسزايي دارد. ارگونومي رابطه متقابل انسان، محيط و ماشين و ابزار آلات را بررسي مي کند و در پي بهينه نمودن تناسب آنها با يکديگر است. اين پژوهش به بررسي وضعيت ارگونوميکي کارکنان ايستگاههاي کاري آزمايشگاهي بيمارستانهاي دانشگاهي شهرستان اصفهان مي پردازد.
روش بررسي: به منظور تعيين وضعيت ارگونوميکي کارکنان ايستگاههاي کاري آزمايشگاهي بيمارستانهاي دانشگاهي شهرستان اصفهان و تعيين فراواني نسبي شيوع صدمات و ناراحتيهاي ارگونوميکي در بين اين کارکنان پژوهشي از نوع توصيفي، مقطعي، بنيادي - کاربردي انجام شده است.
يافته ها: در اين پژوهش توزيع فراواني و درصد ناراحتي هاي عضلاني - اسکلتي در ميان پرسنل آزمايشگاههاي بيمارستانهاي دانشگاهي شهر اصفهان بررسي شد و نتايج حاصل از عدم رعايت اصول ارگونوميکي و شرايط نامناسب کاري به صورت آمار مشخص شد.
نتيجه گيري: ميزان آگاهي پرستاران در زمينه ارگونومي 3.68=%76 از 6 امتياز در حد متوسط ارزيابي شده است. شرايط کاري پرستاران با ميانگين 3.13=%67 از 6 امتياز در حد ضعيف ارزيابي شده است. ميزان مشکلات کاري و آسيبهاي شغلي با ميانگين 3.08=%91 از 6 امتياز در حدکم تا متوسط ارزيابي شده است. %98.7 از پرستاران بکارگيري اصول ارگونومي را براي بهبود شرايط کاري لازم دانسته اند و %97.5 آنها کسب آموزش در اين زمينه را اضطراري بيان نموده اند.

كليد واژه: ارگونومي، آسيب هاي ناشي از کار، اختلالات عضلاني - اسکلتي

13 -

زمينه و هدف: اختلالات اسكلتي- عضلاني دست و بازو در ميان كاربران صفحه كليدوموس بسيار شايع است كه يكي از دلايل مهم آن عدم برخورداري از تكيه گاه مناسب دست و بازو است. طراحي، ساخت و ارزيابي تكيه گاه بازوي ارگونوميك خود تنظيم، براي كاربران صفحه كليدوموس، به منظور پيشگيري از پوسچرهاي غلط دست و بازو، در انجام وظايف تايپ و كار باموس است.
روش بررسي: در اين مطالعه، مدل جديدي از تكيه گاه هاي ارگونوميكي است كه خاصيت ديناميكي و خود تنظيمي داشت، طراحي، و پس از نصب بر روي صندليهاي معمولي، با استفاده از يك نمونه 27 نفري از كاربران در هنگام كار با صفحه كليد و موس نسبت به تكيه گاههاي رايج مورد مقايسه قرار گرفت. اطلاعات لازم از پوسچر دست، ساعد و بازوي كاربران در استفاده از دو تكيه گاه، به روش مشاهده مستقيم و ارزيابي هاي ذهني، جمع آوري و با آزمون هاي آماري مقايسه شد.
يافته ها: استفاده از تكيه گاه جديد بجاي مدلهاي معمولي، پوسچرهاي غلط دست و بازو را بشدت كاهش داد، كه آ‍زمون آماري (z-test) اين مقدار بهبودي را معني دار نشان مي دهد (P<0.001). علاوه بر اين، تكيه گاه جديد در اغلب جنبه هاي ارگونوميكي مورد ارزيابي، براي كاربران رضايتبخش بنظر رسيد.
نتيجه گيري: تكيه گاه جديد، بعلت ويژگيهاي مثبت ديناميكي و ارگونوميكي، مي تواند جايگزين خوبي براي تكيه گاههاي موجود بر روي صندليها و حتي مدلهاي ارگونوميك خارجي قابل اتصال به ميز باشد با اين تفاوت كه بر خلاف آنها در ديگر وظايف كار بر تداخلي ايجاد نمي كند.

كليد واژه: تكيه گاهي صندلي، طراحي، پوسچر، مطالعه مداخله اي، ارگونومي

14 -

زمينه و هدف: امروزه در بسياري از محيط هاي شغلي نظير صنايع هسته اي، نظامي و شيميايي بروز يک خطاي انساني مي تواند به يک فاجعه تبديل شود. حوادث گوناگون در نقاط مختلف جهان شواهدي بر اين مدعاست که از آن جمله مي توان به حادثه هسته اي چرنوبيل درسال 1986، حادثه تري مايلند در سال 1979 و حادثه انفجار در صنايع شيميايي فليگسبورگ در سال 1974 نام برد. به همين دليل شناسايي خطاهاي انساني بويژه در سيستم هاي حساس و پيچيده و پيش بيني راههاي کنترلي، امري ضروري و اجتناب ناپذير محسوب مي شود.
روش کار: مطالعه حاضر يک پژوهش از نوع موردي محسوب مي شود که در شرکت متانول زاگرس عسلويه و بخش هاي مرتبط با آن اجرا شده است. براي جمع آوري داده هاي لازم و تکميل برگه هاي SHERPA از روش مشاهده، مصاحبه با متخصصين فرآيند، اپراتورهاي اتاق کنترل، بررسي اسناد و مدارک فني استفاده شده است.
نتايج: تجزيه وتحليل برگه هاي کار SHERPA نشان داد که تعداد کل خطاهاي انساني شناسايي شده در وظايف شغلي مورد بحث 222 خطا مي باشد که از اين تعداد 62/48% خطا از نوع عملکردي, 97/31% خطا از نوع بازديدي, 75/6% خطا از نوع بازيابي, 9/0% خطاي انتخابي, و 7/11% خطا مربوط به تبادل اطلاعات بوده است.
نتيجه گيري: در نهايت مي توان اين نتيجه را استنباط نمود که اين روش در صنايع مختلف بخصوص صنايع شيميايي قابل اجرا بوده و در شناسايي خطاهاي انساني که مي تواند خطرات و حوادثي را در پي داشته باشد، بسيار مفيد و موثر مي باشد.

كليد واژه: مهندسي فاکتورهاي انساني، خطاي انساني، SHERPA، پتروشيمي، عسلويه