HSE و بهداشت حرفه ای

حلالهای شیمیایی و اثرا

ت زیان آور آنها بر روی انسان :

امروزه در محیط کار و زندگی ما هزاران حلال شیمیایی وجود دارند . از صنایع مختلف مثل پتروشیمی ، صنایع شیمیایی ، نساجی و ... گرفته تا

محیط خانه که موادی مثل زنگ زداها ، چسب ها ، مواد شوینده و حشره کش ها را مصرف می کنیم در تماس با حلالها هستیم . حلال به ماده

ای اطلاق می شود که مواد دیگر را در خود حل کرد ه ویک محلول ایجاد می کند. حلالها در دمای معمولی مایع می باشند .

حلالها بدو دسته قطبی مثل آب و غیر قطبی یا آلی مثل تترا کلرید کربن تقسیم بندی می شوند . بیشتر حلالهای صنعتی ، از نوع آلی می باشند و

در پتروشیمی ها و صنایع نفت و گاز به مقدار زیادی از آنها استفاده می شود . از حلالها برای تهیه و تولید رنگ ، روغن جلا ، سوخت ، چسب ،

لاستیک ، مواد چربی زدا و ... استفاده می شود . از نظر شغلی کارگران بسیاری در معرض مواجعه با حلالها هستند.

خطرات ناشی از حلال های شیمیایی :

حلالها بسته به نوعی که مورد استفاده قرار می گیرند و ترکیب شیمیایی آ ن عوارض متنوعی برای سلامت ما دارند . برخی از این عوارض

کوتاه مدت هستند مثل تحریک چشم ها ، ریه ها و پوست ، تهوع ، گیجی و سردرد و ... . حلالها در غلظت های بالا می توانند حتی سبب از دست رفتن

هوشیاری و مرگ نیز شوند . از طرف دیگر وقتی ما در مواجهه با حلالهای شیمیایی قرار می گیریم احتمال وقوع حادثه برای ما بیشتر می شود.

همچنین حلالها ممکن است اثرات دراز مدت هم برای ما داشته باشند . مثل عوارض پوستی ( درماتیت ها ) و دیگر اثراتی که به نوع حلال بستگی دارد.

تقریباً 20 % بیماریهای پوستی ، ناشی از حلالها می باشد . تمام حلالهای آلی محرک پوست بوده و باعث درماتیت تماسی می شوند که در اثر

خاصیت چربی زدایی یا حل کردن چربی پوست رخ می دهد . ضمنا با توجه به اثرشان روی سیستم عصبی باعث کاهش عملکرد آن و همچنین عوارضی

مثل سردرد ، تهوع ، سرگیجه ، خواب آلودگی و ... می شوند . خطر ثانویه این اثرات افزایش احتمال بروز حوادث در محیط کار می باشد.

دی سولفید کربن حلالی است که در صنایع ساخت ابریشم مصنوعی و لاستیک سازی کاربرد دارد و باعث کاهش تطابق چشم در تاریکی و

اختلال در تمایز رنگها می شود.

حلالهای آلی کلرینه مثلاً در جوشکاری و لحیم کاری باعث ادم ریوی می شود.

تولوئن موجود در چسبها و تری کلرواتان موجود در لکه برها باعث عوارض قلبی وحتی مرگ ناگهانی بدون توجیه می شوند . تتراکلریدکربن

باعث هپاتیت سمی و همچنین عوارض مثل درد در ناحیه راست و فوقانی شکم ، تهوع ، استفراغ ، ادرار پررنگ و مدفوع کم رنگ می شود . حلالها

همچنین بر کلیه ها ، خون و مغزاستخوان و .... هم تأثیرات مخمری به جای می گذارند .

حلالها چگونه وارد بدن ما می شوند :

-1 از طریق تنفسی : وقتی که ما بخارات حلالها و فیوم ها را استنشاق می کنیم.

-2 از طریق پوستی : وقتی با حلالها کار می کنیم می توانند از طریق پوست وارد بدن شوند.

شرکت ملی صنایع پتروشیمی HSE امور

-3 از طریق گوارشی : وقتی که حلالها به نوعی از طریق دهان وارد بدن می شوند.

اگر شما فکر می کنید ممک ن است سلامتی تان در اثر کار با حلالها تحت تأثیر قرار گرفته باشد یا نگران هستید که به طور کامل دربرابر خطرات حلالها

و پزشک طب کار مراجعه کنید. HSE مخافظت نمی شوید می بایست به کارشناس بهداشت حرفه ای امور

خطرات ناشی از حلالها در فضاهای محصور :

در مو اقعی که مجبور هستید در فضاهای محصور کار کنید می بایست احتیاطات خاصی را رعایت کنید تا از عوارض ناشی از حلالها در امان

باشید . در فضاهای محصور ( مثل مخازن ، تانک ها و ... ) بخارات حلالها به راحتی منتشر شده و چون راه فرار ندارند سریعاً به غلظت های خطرناک و

کشنده می رسد . بنابراین شما لازم است از تشکیل بخارات و گازهای سمی ، قابل اشتعال و انفجار و خطرات حاصل از آنها به طور کامل آگاهی داشته

باشید لذا :

• از مواد حاوی حلالهای شیمیایی استفاده نکنید مگر وقتی که تهویه کافی در محل وجود داشته باشد و یا به ماسک های تنفسی مجهز باشید.

• در مواقعی که احتمال می دهید در محل بخارات حلالها وجود داشته باشد وارد فضا نشوید مگر اینکه تجهیزات لازم برای تهویه و تست محل وجود

داشته باشد و احتیاطات مخصوص به کار گرفته شده باشد.