بيماريهاي شغلي چشم

Occupational Eye Diseases

بيماريهاي شغلي چشم

چشم عضوي است ظريف وبسيار يپيچيده كه در واحدهاي توليدي ومعادن بسيار مورد تهديد  قــــرار مي گيرد به طور طبيعي كروي است عدم رعايت نكات بهداشتي وعدم مراقبت درمراحل اوليه  بروز حادثه ممكن باعث كم بينايي وحتي كوري كارگر گردد وصدمات وناراحتي هاي چشم را بايد وخيم وجدي تلقي كرد ، زيرا ممكن است منجربه عفونت يا از دست دادن بينايي شود .قطر قدامي خلفي آن حدود 5/24 ميليمتر است انواع اشعه ها ، گردوغبار ،‌موادشيميايي مانند اسيدها وبازها ،‌پرتاب اشياء ، ضربه به سرو فروريفتن اشيايي مانند پليسه در چشم از جمله مواردي است كه بطور معمول در كارخانجات ، بنايي كارگران را به خطر مي اندازد ، قرنيه قسمت شفاف جلوي مردمك چشم به آساني در اثر تماس با اجسام خارجي آسيب مي بيند.

ملتحمه : غشاء‌مخاطي نازك وشفافي گفته مي شودكه سطح خلفي پلكها وسطح قدامـــــي صلبيه را مي پوشاند ( كونژكتويت          التهاب ملتحمه )

صلبيه :پوشش فيبروي محافظ خارجي چشم است كه تقريبا بطور كامل از كلاژن تشكيل يافتـــه است  متراكم وسفيد رنگ است ،‌در اثر جراحت ويا تحريك كاملا قرمز مي شود

قرنيه : بافت شفافي است كه در جلوي مردمك قرار مي گيرد به آساني در اثر تماس با اجسام خارجي آسيب مي بيند .

عنبيه: دنباله قدامي جسم مژكاني است كه بصورت صاف با يك دريچه گرد در مركز مشاهده مي شود

جسم مژگاني : توليد مايع زلاليه را بعهده دارد

عدسي : ساختمان فاقد عروق ، بي رنگ ، محدب از دوطرف وتقريبا بطور كامل شفاف است كه 4 ميليمتر ضخامت و9 ميليمتر قطر دارد

زلاليه : توسط جسم مژگاني توليد مي شود پس از ورود به اتاق خلفي از طريق مردمك وارد اتاق قدامي مي شود وسپس به سمت زاويه اتاق قدامي ميرود .

شبكيه :صفحه نازك ، نيمه تراوا وچند لايه اي از بافت عصبي است كه سطح داخلي 75% سطح خلفي ديواره كره چشم را مفروش مي كند كه بسيار حساس به نور مرئي خورشيد مي باشد ودرصورت آسيب ماكولا بينايي چشم از بين خواهد رفت .

علل كونژكتيويت :

      ×        اسيدها

      ×        قليايي ها

      ×        دود

      ×        باد 

      ×        اشعه

اسيدها ، قليايي ها ، دوده وباد وتقريبا هر ماده تحريك كننده اي كه وارد سا ك ملتحمه شود ميتواند كونژكتويت ايجاد كند ، بعضي از محركهاي شايع عبارتند از كود،  صابون ،‌دئودودرنت ،‌اسپري مو ،‌دخانيات ، فراورده هاي آرايشي ( ريمل )‌، اسيدها وقلياهاي گوناگون ودر بعضي مناطق مه دود را بهترين عامل كنژكتويت خفيف شيميايي است ، محرك خاص موجود در مه دو د را دقيقا شناسايي نكرده اند ، تاثيرات دائمي روي چشم ايجاد نمي شود وچشمهاي مبتلا اغلب بطور مزمن قرمز وآزرده اند .

گلوكوم ( آب سياه )

آسيب هاي كونتوژن كره چشم ممكن است سبب افزايش فشار داخل چشم به علت خونريزي به درون اتاق قدامي شوند ،‌خون آزاد شبكه ترابكولر را كه خود به علت آسيب متورم شده است ،‌بلوك مي كند ، علائم آن درد شديد ،‌قرمزي ، تاري ديد وهاله رنگي اطراف نورهاي روشن مي باشد ، سريعا بايد درمان شود .

ضربه به چشم وكاسه چشم

صدمات نافذ به چشم به دنبال حساسيت اجسام نوك تيز يا برخورد ذرات داغ ويا ريز با فشار زياد به چشم ايجاد مي شود .ابتدا بايد وضعيت بينائي فرد را بررسي كنيم ،‌اگر كاهش بينائي به دنبال چكش كاري ، سنباده كاري يا     بوجود آمده است بايد مشكوك به جسم خارجي در چشم شويم

بايد سطح قرنيه را از نظر اجسام خارجي ، زخمها ، ساييدگيها معاينه كرد ، بايد واكنش مردمك به نور را انجام داد .درصورتيكه چشم صدمه نديده باشد مي توا ن پلكها ،‌ملتحمه پلكي را بطور كامل معاينه كرد بايد در همه موارد ضربه به چشم ،( حتي اگر چشم در ظاهر هم صدمه نديده باشد ) معاينه دقيق چشم را انجام داد .اگر پارگي آشكار كره چشم وجود دارد بايد از دستكاري بيشتر خودداري نمود .

اجسام خارجي روي سطح چشم وپلكها

اجسام خارجي ، بندرت وارد چشم ميشوند ، زيرا پلكها در چنين مواقعي بطور انعكاسي به فوريت بسته مي شوند در صورت ورود اجسام خارجي به چشم ، اين اجسام در سطح آن باقي مانده وسبب تحريك وحساسيت ملتحمه درد ،‌سوز ش، اشك ريزش وحساسيت به نور ميشوند     

صدمات نافذ وكوفتگيهاي كره چشم

پارگي چشم ميتواند ناشي از آسيب نافذ يا كوفتگي هاي غير نافذ باشد ،‌ضربه غير نافذ باعث افزايش فشار داخل چشمي وكاسه چشم ، باتغيير شكل كره چشم مي شود .اكثر صدمات نفوذ كننده موجب كاهش شديد بينايي مي شود ولي آسيب هاي ناشي از ذرات كوچك با سرعتهاي بالا بر اثر سنباده كشي يا چكش كاري فقط با درد وتاري خفيف ديد همرا ه است ، علاوه بر كاهش ديد علائم ديگر مثل ورم شديد همراه با خونريزي چشم ها يا خونريزي داخل اتاق قدامي چشم نيز متعاقب ضربه به چشم ممكن است به وجود مي آيد ضربه به چشم ميتواند عوارضي مانند پارگي كره چشم ، اختـــلالات حــركتي چــشم ،خــونريزي شديد زير ملتحمه يا داخل اتاقك قدامي چشــــم ، گلــــوكـــــوم ( آب سياه ) .كاتاراكت ( آب مرواريد ) را ايجاد كند .بسياري از آسيب ها در معاينه خارجي قابل مشاهده نيستند ،‌برخي مثل كاتاراكت ممكن است روزها يا هفته ها پس از آسيب ايجاد شوند .بجز صدماتي كه شامل پارگي چشم باشند ،‌بيشتر اثرات كوفتگي چشم نياز به درمان جراحي فوري ندارد ، اما هرآسيب شديد ي كه منجربه خونريزي داخل چشم شود ، خطر خونريزي تاخيري واحتمال گلوكوم و آسيب دائمي به كره چشم را بالا مي برد .اجسام ريز بايد از پلكها خارج كرد وبا نرمال سالين شسته شود اجسام خارجي وسائيدگي وخراش قرنيه موجب درد وتحريك مي شوند كه حين حركات چشم وپلك حس مي شوند .خراشيدگي عمودي روي قرنيه نشان دهنده اجسام خارجي است كه در سطح ملتحمه پلك فوقاني فرورفته است .استفاده طولانيمدت از لنز تماسي نيز موجب ادم قرنيه ميشود

اجسام خارجي داخل چشمي

شكايت از ناراحتي به همراه تاري ديد وسابقه برخور د فلز با فلز ،‌انفجار ، يا آسيب ناشي از اجسام پرتابي با سرعت بالا ، بايد به جسم خارجي داخل چشمي شك قوي نمود .اجسام خارجي كه درون چشم شناسا ئي وتعيين موضع شده اند را بايد در صورت امكان خارج شوند .ذرات حاوي آمن ومس ميتوانند باعث آسيب سمي وغير قابل برگشت به شبكيه شوند وباعث تخريب بافت هاي چشم مي شوند ( اسيدوز ،‌شالكوز )

اجسام با محلوليت كم يا خنثي مثل آلومينيوم ، پلاستيك وشيشه به طور نامحدود تحمل مي شوند وپيش آگهي بهتري دارند وحتي بهتر است كه باقي گذارده شوند .اجسام آلي مانند تكه هاي چوب ، تراشه ويا خرده هاي مواد گياهي باعث عفونت شديد داخل چشم مي شوند كه درمان آنها مشكل بوده وپيش آگهي بسيار بدي دارند .

اقدامات درماني :

·         بايد بيمار مرتب پلك بزند تا جسم خارجي همراه با اشك خارج شود

·         يا با گوشه دستمال تميز مرطوب آنرا بيرون آورد

·         بايد از ماليدن چشم بادست اكيدا خودداري نمايند ( تشديد عوارض وورود ذره به قسمت هاي عمقي چشم )

·         جسم خارجي نبايد مدت زيادي درچشم باقي بماند

هايفما ( خونريزي در اتاقك قدامي )

نيروهاي كوبنده در بسياري از اوقات باعث پارگي رگهاي غبيه وآسيب به زاويه اتاقك قدامي ميشوند ،‌خون در زلاليه ممكن است بصورت يك لايه قابل مشاهده رسوب كند ، هايفمامي تواند ايجاد گلوكوم حاد كند ( تشكيل لخته وبسته شدن مردمك يا شبكيه ترابكولر )

سوختگيهاي چشم

سوختگيهاي شيميايي : شايعترين علت آسيب هاي وخيم چشم سوختگي هاي شيميايي چشم هستند همه سوختگيهاي شيمايي بايد به عنوان اورژانس چشم سريعا درمان شوند ، شستشوي فوري با آب بيشتر بايد در محل صدمه وقبل از انتقال مريض شروع شود ، هرگونه جسم خارجي آشكار در صورت امكان بايد با شستشو پاك شود ابتدا بايد به وسيله كاغذ PH  اسيدي يا قليايي  بودن ماده شيمايي را مشخص كرد مواد شيمايي قليايي به سرعت دربافت هاي چشم نفوذ مي كنند تا مدت بعد از بروز آسيب ،‌تخريب آنها ادامه مي يابد بهمين دليل شستشوي طولاني مدت در اندازه گيري مكرر PH ضروري است اسيدها سدي از رسوبات بافتي نكروزه تشكيل ميدهند كه به محدود كردن آسيب هاي بعدي منجر مي شود .سوختگي هاي قليايي موجب افزايش سريع فشار داخل چشمي مي شوند كه علت آن انقباض صلبيه وآسيب به شبكه ترابكولر است .عوارض دراز مدت سوختگيهاي شيميايي عبارتند از گلوكوم ، زخم

قرنيه كه قرنيه نسبت به عوامل شيميايي بسيار آسيب پذير است سوختگيهاي شيميايي چشم با كاهش اكسيژن مصرفي بافت چشم باعث آسيب مي شوند

ازنظر گروه بندي سوختگيهاي چشم را به سه گروه تقسيم مي كنند :

       1.         خفيف كه علائم آن سائيدگي وزخم قرنيه بدون نكروز بافت چشم مي باشد

       2.         متوسط كه علائم آن كدورت قرنيه همراه با نكروز خفيف چشم مي باشد

       3.         شديد كه علائم آن كدورت شديد قرنيه ومردمك همره بانكروز شديد بافت چشم مي باشد .

در اين نوع سوختگيهامراقبت فوري از چشم ها بسيار مهم بوده وتنها راه معالجه موثر وفوري آن ، شستشوي كامل چشم با آب به طريق زير ميباشد :

       ¨سر مبتلارا به سمت چشم مبتلا خم شود ، يا مواظبت شود كه به چشم سالم نخورد وآنرا آلوده نكند

   ¨با يك دست آب پاكيزه را از داخل يك ليوان به داخل چشم مبتلا ريخته شود به گونه اي كه آب از يك گوشه چشم به گوشه ديگر ( به طر ف خارج ) جريان بيرون رود وچشم را شستشو دهد

       ¨بايد بادست ديگر چشم فرد مبتلا را باز نگاه داشت تا به خوبي چشم شسته شود

       ¨زمان شستشوي چشم حداقل بايد 15الي 30 دقيقه طول بكشد

   ¨اگر هردو چشم مبتلا شده با يد از فرد خواست كه سرش را به داخل ظرف حاوي آب تميز ي فرو برد ودر آن هردوچشم خود را باز نگهدارد

       ¨در صورتي كه فرد لنز دارد بعد از شستشو لنزها را بيرون آورد

       ¨بعد از اتمام شستشو ، هر  دو چشم را با پانسمان استريل بپوشانيد ( حتي اگر يك چشم آسيب ديده باشد )

سوختگيهاي حرارتي چشم

بخار آب داغ وجريان هواي داغ ميتواند صورت ،‌چشم ها را بسوزانند ‌،همچنين آفتاب ولامپ ها برنزه كننده هم ميتوانند باعث سوختگي قرنيه شوند ،‌بايد توجه داشت كه ممكن است شدت سوختگيهاي چشم تا 24 ساعت معلوم نشود  .نبايد به چشم آسيب ديده فشاروارد كرد وبايد مانع از ماليدن چشم توسط معدوم شود چشم هاي سوخته را بايد فورا با آب شستشو داد تا تورم ودرد آن كاهش يابد .گذاردن كمپرس سرد كوچك روي چشم ميتواند مفيد باشد ولي نبايد به چشم فشار آورد

اشعه X : پلك چشم به آن بسيار حساس است

               به عدسي چشم مستقيما آسيب مي رساند وباعث كاتاراكت مي شود

اختلال عملكردي مجاري غدد اشكي           در اثر ضربه              خشكي چشم

اشعه مرئي             صدمات حرارتي ( ليزر)

خيره شدن به نور خورشيد شايعترين علت آن است

تماس با جوشكاري بدون محافظ هم علت آن است

شدت نور : مدت تماس وسن فرد فاكتورهاي مهمي هستند

اشعه مادون قرمز : كاتارات شيشه گران ميدهد

ازبين رفتن ناگهاني ديد احتمال خونريزي از شريان مركزي چشم است بهترين كار براي اينكه افراد كيسه اي در جلو بيني آنها قراردهيم وبگوييم كه تنفس كند سپس سريعا به مركز اورژانس برسانيم     

 هايفما :  خونريزي دراطاق  قدامي  چشم كه باعث كاهش ديد ،گلوكوم و رنگي  شدن قرنيه مي شود

پارگي چشم : به هيچ عنوان نبايد چشم را معاينه يا دستكاري كرد