بررسی اثر سم شناسی

 اتانول يا اتيل الكل - اتيل استات - اتيلن گليكول

اتيلن گليكول:

گليكولها هيدروكربن هايي هستند كه داراي دو گروه هيدروكسيل مي باشند. در صنعت كابردهاي فراواني دارند.

1- سنتز ساير تركيبات الي

2- بعنوان حلال رنگدانه ها ، رزين ها و رنگها ، مركب و پلاستيك

3- بعنوان ضد يخ

4- روغن مخصوص برش

5- در توليد غذا و دارو و محصولات آرايشي

6- در صنايع نساجي و لاستيك و پلاستيك سازي

مكانيسم عمل :

بيشتر از طريق پوست و مقداري هم از طريق تنفس جذب مي شود. در بدن به اسيدهاي گليكوليك ، گلي اكسيليك و اگزاليك متابوليزه مي شود. متابوليتهاي آن بصورت آزاد و كونژوگه در ادرار دفع مي شود.

سنجش بيولوژيك:

هيچ روش خاصي براي پايش بيولوژيك در دست نيست . هرچند متابوليتهاي نهايي در ادرار و يا الكلهاي فرار موجود در هواي بازدمي قابل اندازه گيري است وليكن ارتباط كامل بين ميزان تماس و مقادير دفع شده ناشناخته مانده است.

عوارض باليني:

تحت شرايط عادي تماسهاي شغلي الكل ها و گليكولها وضع خطرناك عمده اي براي سلامت فرد ايجاد نمي كند. اين تركيبات باعث تحريكات پوستي ، غشا هاي مخاطي شده و داراي تاثيرات تخديري روي سيستم عصبي مركزي مي باشد.

مسموميت حاد : در صنعت نادر بوده و عمدتا در اثر بلع تصادفي آنها رخ مي دهد در صورت بروز، علائم آن  شامل : سردرد ، تهوع و استفراغ ، درد هاي شكمي ، سرگيجه، عدم تعادل و .... مي باشد . سپس آسيبهاي قلبي و ريوي رخ مي دهد و مرحله آخر مسموميت حاد آسيب كليوي است( اليگوري  و پروتئينوري و كريستالهاي اگزالات در رسوب ادراري)

مسموميت مزمن:

به جز سردرد هاي مقطعي و تحريك سيستم گوارشي فوقاني هيچ علامت مشخص در مسموميت مزمن وجود ندارد.

حد مجاز تماس با اتيلن گليكول260-100 ميليگرم در متر مكعب هوا مي باشد.

البته بيماران كبدي و كليوي ، اختلالات سيستم عصبي مركزي و الكليستها و كساني كه دارو براي بيماري مزمن مصرف مي كنند حساسيت بيشتري دارند.

در معاينات بدو استخدام بايد علاوه بر معاينات روتين ، توجه بيشتري روي سيستم عصبي شود .

معاينات دوره اي نيز مثل بدو استخدام مي باشد و بايد آزمايشات كبدي و كليوي نيز درخواست شود. براي درمان موارد  مسموميت درمان اختصاصي وجود ندارد فقط مراقبت شديد و اصلاح اسيدوز و اقدامات عمومي حمايتي توصيه مي شود . جهت كنترل محيطي و پيشگيري ، استفاده از تهويه مناسب و پوشش مناسب ضروري است.

 

اتيل استات :

 

        OSHA حد مجاز اتيل استات را 400ppm  در 8 ساعت کاری اعلام کرده است . ( 1400ميلی گرم در متر مکعب هوا )

راههای تماس : استنشاقی – تماس پوستی و چشمی – بلعيده شدن ( گوارش)

عوارض و علائم تماس کوتاه مدت ( حاد ) تحريک چشم و بينی  وگلو و تماس شديد ممکن است باعث ضعف  و عدم هوشياری می شود

 

عوارض و علائم تماس مزمن : تماس طولانی ممکن است باعث تحريک پوست شود .

مراقبت های پزشکی توصيه شده :

1-  در معاينات اوليه : بيماری هايی که ممکن است شخص را نسبت به اتيل استات حساس کند بررسی شوند شامل

الف= بيماريهاي ريوي مزمن خصوصا بيماریهای انسدادي که درتماس با اتيل استات  علائم بد تر می شوند )

ب = بيماری های پوستی ( اتيل استات در تماس طولانی مدت تحريک کننده ی پوست است)

ج =  بيماری کبدی : هر چنداتيل استات بعنوان يك توكسين  کبدی شناخته نشده است ولی چون اين ارگان نقش مهم در  بيوترانسفورماسيون  و سم زدايی خون دارد لذا افراد با  نقص کار کبدی بيشتر بايستی مورد توجه قرار گيرند .

د = بيماری کليوی : گرچه اتيل استات به عنوان سم کليوی شناخته نشده است . ولی چون كليه نقش مهمي در دفع سموم دارد لذا كم كاري كليه بايستي مورد توجه قرار گيرد .

2- معاينات دوره ای : در صورتيکه علائم تماس با اتيل استات را داشته باشند و يا هر يک از بيماری های ذكر شده در فوق را داشته باشند بايستي  مورد معاينات تکميلي قرار گيرد .

 

کمک های اوليه

در تماس چشمی : شست و شوی چشم با مقدار زياد آب به صورت دقيق، پلک ها برگردانده شود و زير پلک ها هم شستشو  شود . استفاده از لنز تماسي درکارگران که با اتيل استات کار می کنند ممنوع است .

در تماس پوستی – شستشوی پوست – تعويض لباس ها و ....

در صورت استنشاق زياد اتيل استات : فرد مصدوم را به هوای تازه ببريد . اگر تنفس ندارد به او تنفس مصنوعی بدهيد  بدن راگرم ودر حال استراحت نگه داريد وبه مرکز درمانی منتقل نماييد.

در صورت خوردن اتيل استات : سريعا به مرکز درمانی منتقل شود اگر وضعيت مصدوم وخيم است و قابل انتقال نيست ويا مرکز مجهز در دسترس نيست بيمار را وادار به استفراغ کنيد . ( اگر هوشيار نيست استفراغ ممنوع است .) 

 

اتانول يا اتيل الكل

يك مايع بيرنگ ، فرار، با بوي كمي مطبوع و طعم سوزاننده است كه با آب به هر نسبت تركيب مي شود.

TWA OSHA  1000 پي پي ام ( 1900 ميلي گرم در متر مكعب هوا مي باشد.

اتيل الكل در توليد نوشابه ها از پنج هزار سال قبل در مصر و چين استفاده شده است . در ده قرن قبل از ميلاد حضرت مسيح نيز اعراب فرايند تقطير براي توليد الكل غليظ را بوجود آوردند.( البته رازي دانشمند ايراني الكل را بصورت خالص كشف كرد)

امروزه اتانول به وسيله تخمير ( يا هيدروليز و تخمير) شكر موجود در ميوه ها توليد مي شود.

علاوه بر مصرف اتانول در نوشابه ها ، در تهيه بسياري از توليدات صنعتي نيز از آن استفاده مي كنند كه بوسيله فرآيندهاي شيميايي تهيه مي شود.

اتانول سوخت نسبتا خوبی برای موتورهاست و در صنعت ، بصورتهای مختلفی استفاده می‌شود. اتانول مورد مصرف در صنعت را معمولا از واکنش كاتاليزوري آب با اتيلن توليد می‌کنند. اين يک واکنش افزايشی است که در آن يک مولكول آب شکافته شده ، قطعات حاصل از آن به اتمهای كربن در پيوند دوگانه اضافه می‌شود. اين فرايند ، توليد اتانول اقتصادی‌تر از توليد آن با مخمر است.
امروزه برای توليد تجارتی آسان آن تخمير مواد آلی زائد مانند خرده چوب و خاک اره پيشنهاد شده است. اتانول صنعتی برای مصرف انسان ، نامناسب است، زيرا به آن ، مقادير کمی  متانول و مواد سمی ديگر اضافه می‌شود.

اتيلن حاصل از گاز طبيعي يا تجزيه محصولات نفتي تحت تاثير اسيد سولفوريك غليظ به اتيل هيدروژن سولفات و دي اتيل سولفات تبديل مي شود.كه پس از هيدروليز اتيل الكل بدست مي آيد.

در فرآيند ديگري اتيلن تحت تاثير آب با حضور اسيد سولفوريك در فشار 70 كيلوگرم نيرو بر سانتيمتر مربع و در دماي 300 درجه سانتيگراد مستقيما به الكل تبديل مي شود.

كاربرد ها:

اتانول بدليل نقطه ذوب پائين در صنعت ضديخ‌سازی استفاده می‌شود. حلال بسيار خوبی است و در صنعت عطرسازی ، رنگسازی و … استفاده می‌شود. محلول %85 – 70 آن بعنوان محلول ضدعفونی کننده کاربرد دارد. اتانول با تغيير دادن پروتئين و حل کردن چربي، ميکرو ارگانيسمهای آنها را از بين می‌برد. البته اين عمل فقط در برابر باكتريهاو ويروسها و قارچها موثر است، ولی در مقابل هاگ ، باکتريها تاثيری ندارد. اتانول همچنين در صنايع مشروبات الکلی به ميزان گسترده ای مورد استفاده قرار می‌گيرد.

اثر روي بدن:

از طريق استنشاقي ، پوستي و گوارشي روي بدن انسان اثر مي گذارد.

اثر روي پوست مانند ساير حلالهاي چربي است و در صورت عدم احتياط باعث التهاب پوست مي شود.

هر چند خوردن الكل صنعتي بعيد به نظر مي رسد ولي ممكن است توسط افراد معتاد استفاده شود.از آنجا كه به الكل صنعتي مواد گوناگوني جهت جلوگيري از استفاده خوراكي افزوده مي شود و گاه اين مواد اثرات سوء بيشتري از الكل به تنهايي دارند لذا در صورت مصرف الكل صنعتي بصورت خوراكي عوارض بسته به نوع ماده اضافه شده متفاوت مي باشد.

عوارض حاد  مصرف اتانول تهوع ، استفراغ ، افسردگی ، تنگی نفس مي باشد.

عوارض مزمن اعتياد به الکل (الکسيم) ، سيروز کبدی ، تاثير در سلسله اعصاب مرکزی ، تاثير در حافظه در بلند مدت مي باشد.

اتانول يك مايع قابل اشتعال مي باشد كه بخار آن مخلوط با هوا در حرارت معمولي قابل اشتعال مي باشد. لذا مخاطرات آتش سوزي و انفجار نيز بايستي مد نظر قرار گيرد.

در بكارگيري افراد در محيطهايي كه اتانول وجود دارد توجه به وضعيت وبيماريهاي كبدي و پوستي وتنفسي لازم مي باشد.